Κανόνες τονισμού
Εισαγωγικά στοιχεία για τον τονισμό των αρχαίων ελληνικών μπορείτε να βρείτε στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα στην ιστοσελίδα www.greek-language.gr/greekLang/studies/history/thema_09/index.html .
Κανόνες
Oι τόνοι στα αρχαία ελληνικά είναι τρείς η οξεία ( ´ )
Οι τόνοι μπαίνουν :
- στην λήγουσα
- στην παραλήγουσα
- στην προπαραλήγυσα
Η λέξη ανάλογα με τον τόνο που παίρνει ονομάζεται:
- οξύτονη, αν έχει οξεία στη λήγουσα, π.χ. πα-τήρ·
- περισπώμενη, αν έχει περισπωμένη στη λήγουσα, π.χ. τι-μῶ
- παροξύτονη, αν έχει οξεία στην παραλήγουσα, π.χ. λό-γος
- προπερισπώμενη, αν έχει περισπωμένη στην παραλήγουσα, π.χ. δῶ-ρον
- προπαροξύτονη, αν έχει οξεία στην προπαραλήγουσα, ἄν-θρω-πος
Καμιά λέξη δεν τονίζεται πιο πάνω από την προπαραλήγουσα
ΟΞΕΙΑ
-
παίρνει πάντα η προπαραλήγουσα, π.χ. ἄν-θρω-πος
-
Οξεία παίρνουν πάντα τα φωνήεντα ό και έ, π.χ. λόγος, νέος ( σε όποια θέση κι αν βρίσκονται -παραλήουσα ή προπαραλήγουσα -) . ΤΟ ο ΚΑΙ ΤΟ ε ΠΑΝΤΑ ΟΞΕΙΑ .
-
παίρνει η παραλήγουσα όταν:η παραλήγουσα είναι μακρά και η λίγουσα είναι μακρά
Παράδειγμα: κή-πων - βάζουμε στην ασυναίρετη λήγουσα της ονομαστικής, της αιτιατικής και κλητικής
- βάζουμε στη λήγουσα που προέρχεται από συναίρεση, όταν πριν από τη συναίρεση είχε οξεία η δεύτερη από τις συλλαβές που συναιρούνται π.χ ἑσταώς > ἑστώς
ΠΕΡΙΣΠΩΜΕΝΗ
-
βάζουμε στην παραλήγουσα όταν η παραλήγουσα είναι μακρά και η λήγουσα είναι βραχεία π.χ κῆπος
-
βάζουμε στη μακροκατάληκτη λήγουσα της γενικής και της δοτικής των πτωτικών
-
βάζουμε στη λήγουσα που προέρχεται από συναίρεση, όταν πριν από τη συναίρεση είχε οξεία η πρώτη από τις συλλαβές που συναιρούνται,
-
π.χ. τιμάω > τιμῶ
ΒΑΡΕΙΑ
Η αλήθεια είναι ότι η βαρεία στο σχολείο δεν χρησιμοποιείται , πλέον , αλλά είναι απαραίτητο να την γνωρίζουν οι φοιτητές και φιλολογικών σχολών .
Βαρεία βάζουμε στη θέση της οξείας μόνο στη λήγουσα, όταν δεν ακολουθεί σημείο στίξης ή λέξη εγκλιτική.
B. Κανόνες τονισμού (από γραμματική Μ. Οικονόμου).pdf (3129127)