Ενότητα 9

Ὁρῶν, ὦ Νικόκλεις, τιμῶντά σε τόν τάφον τοῦ πατρός

Επειδή βλέπω, Νικοκλή, ότι εσύ τιμάς τον τάφο του πατέρα σου

οὐ μόνον τῷ πλήθει καί τῷ κάλλει τῶν ἐπιφερομένων,

όχι μόνο με το πλήθος και τη λαμπρότητα των προσφορών σου,

ἀλλά καί χοροῖς καί μουσικῇ καί γυμνικοῖς ἀγῶσιν,

αλλά και με χορούς και με μουσικούς και αθλητικούς αγώνες,

ἡγησάμην Εὐαγόραν

θεώρησα ότι ο Ευαγόρας

εἴ τίς ἐστιν αἴσθησις τοῖς τετελευτηκόσιν

αν νιώθουν κάτι οι νεκροί

περί τῶν ἐνθάδε γιγνομένων

για όσα γίνονται εδώ (στον κόσμο των ζωντανών)

χαίρειν ὁρῶντα

χαίρεται που βλέπει

τήν τε περί αὑτόν ἐπιμέλειαν καί τήν σήν μεγαλοπρέπειαν

τη φροντίδα για τον εαυτό του και τη μεγαλοπρέπεια των τιμών σου προς αυτόν.

Πολύ δ’ ἔτι πλείω χάριν ἔχοι ἄν,

Και θα όφειλε πολύ μεγαλύτερη ευγνωμοσύνη,

εἴ τις δυνηθείη περί τῶν ἐπιτηδευμάτων καί τῶν κινδύνων αὐτοῦ

αν κάποιος για τις αρχές της ζωής του και τις ριψοκίνδυνες πράξεις του

ἀξίως εἰπεῖν·

μπορούσε να μιλήσει όπως του αξίζει·

εὑρήσομεν γάρ τούς φιλοτίμους καί μεγαλοψύχους τῶν ἀνδρῶν

γιατί θα διαπιστώσουμε ότι οι φιλόδοξοι και γενναίοι άντρες

πάντα ποιοῦντας

κάνουν τα πάντα

ὅπως ἀθάνατον τήν περί αὑτῶν μνήμην καταλείψουσιν

φροντίζοντας πώς θα αφήσουν πίσω τους αθάνατη την υστεροφημία τους.

Τίς δέ οὐκ ἄν ἀθυμήσειεν,

Και ποιος δε θα στενοχωριόταν,

ὅταν ὁρᾷ τούς μέν περί τά Τρωϊκά γενομένους ὑμνουμένους

όταν βλέπει ότι υμνούνται αυτοί που έζησαν τον καιρό των Τρωικών

αὐτόν δέ προειδῇ,

ενώ για τον εαυτό του γνωρίζει εκ των προτέρων,

μηδ’ ἄν ὑπερβάλλη τάς ἐκείνων ἀρετάς,

κι αν ακόμα ξεπεράσει τις αρετές εκείνων,

μηδέποτε άξιωθησόμενον τοιούτων ἐπαίνων;

ότι ποτέ δε θα κριθεί άξιος για τέτοιους επαίνους;

Τούτων δέ αἴτιος ὁ φθόνος·

Και αιτία γι’ αυτά είναι ο φθόνος·

οὕτω γάρ τινες δυσκόλως πεφύκασίν

γιατί τόσο μικρόψυχοι είναι μερικοί από τη φύση τους,

ὥστε ἥδιον ἄν εὐλογουμένων ἀκούοιεν

ώστε με μεγαλύτερη ευχαρίστηση θα άκουγαν να επαινούνται

οὕς οὐκ ἴσασιν εἰ γεγόνασιν,

αυτοί για τους οποίους δε γνωρίζουν αν έχουν πράξει,

ἤ τούτων ὑφ’ ὧν εὖ πεπονθότες αὐτοί τυγχάνουσιν

παρά αυτοί από τους οποίους συμβαίνει να έχουν ευεργετηθεί οι ίδιοι.

Κείμενο

Καὶ γάρ τοι ἀγήρατοι μὲν αὐτῶν αἱ μνῆμαι, ζηλωταὶ δὲ ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων αἱ τιμαί· οἳ πενθοῦνται μὲν διὰ τὴν φύσιν ὡς θνητοί, ὑμνοῦνται δὲ ὡς ἀθάνατοι διὰ τὴν ἀρετήν. Καὶ γάρ τοι θάπτονται δημοσίᾳ, καὶ ἀγῶνες τίθενται ἐπ' αὐτοῖς ῥώμης καὶ σοφίας καὶ πλούτου, ὡς ἀξίους ὄντας τοὺς ἐν τῷ πολέμῳ τετελευτηκότας ταῖς αὐταῖς τιμαῖς καὶ τοὺς ἀθανάτους τιμᾶσθαι. Ἐγὼ μὲν οὖν αὐτοὺς καὶ μακαρίζω τοῦ θανάτου καὶ ζηλῶ [...]

Λυσίας, Ἐπιτάφιος 79-81

Μετάφραση

Και βέβαια είναι αθάνατες οι μνήμες τους και αξιοζήλευτες οι τιμές τους απ’ όλους τους ανθρώπους· αυτοί θρηνούνται βέβαια για τη φυσική τους κατάσταση ως θνητοί, εγκωμιάζονται όμως για την ανδρεία τους ως αθάνατοι. Και γιατί βέβαια θάβονται με δημόσια δαπάνη και προκηρύσσονται αγώνες δύναμης και σοφίας και πλούτου για χάρη τους, επειδή είναι άξιοι αυτοί που έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο και οι αθάνατοι να τιμώνται με τις ίδιες τιμές. Εγώ λοιπόν και καλοτυχίζω αυτούς για το θάνατο και ζηλεύω…