ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ & ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ ( πιθ 455-399 πΧ): Εισαγωγή, (σχ. βιβλίο18-28)

ΑΡΓΥΡΩ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ - ΠΑΠΑΛΙΑ 

 

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Καταγωγή:Δήμος Ἁλιμοῦντος Αττικής , από αριστοκρατική οικογένεια

Μόρφωση: λαμπρή μόρφωση με δασκάλους τον φιλόσοφο Αναξαγόρα και το ρήτορα Αντιφώντα, επίδραση από σοφιστές, λαμπρότερα χρόνια της αθηναϊκής δύναμης με τον Περικλή να δεσπόζει στον πολιτικό στίβο.

Πολιτικές απόψεις: Αν και η οικογένειά του στήριζε τους αριστοκρατικούς (Κίμωνα), πίστευε στη μεγάλη αξία του Περικλή και στην ορθότητα των βσικών αρχών του πολεμικού του σχεδιασμού à α) άμυνα στην ξηρά β) επίθεση στη θάλασσα γ) σύνεση, αυτοπεποίθηση

Έναρξη Πελοποννησιακού Πολέμου:  431 π.Χ.

Λοιμός: Το δεύτερο έτος του πολέμου πέθανε ο Περικλής (429 π.Χ), ο Θουκυδίδης όμως επέζησε

Δημαγωγοί:Μετά το θάνατο του Περικλή, επικράτησε οξεία αντιπαράθεση μεταξύ των συντηρητικών αριστοκρατικών και των δημοκρατικών- δημαγωγών ( πχ Κλέωνας)

Στρατηγική αποτυχία Θουκυδίδη:Το 424 πΧ ο Θουκυδίδης, ως στρατηγός, έχασε την Αμφίπολη, αποικία των Αθηναίων, από τον Σπαρτιάτη Βρασίδα. Είχε στρατηγική σημασία η περιοχή λόγω ναυπηγήσιμης  ξυλείας και χρυσωρυχείων του Παγγαίου.

Εξορία: Η τιμωρία για την αποτυχία του ήταν η εξορία (Θράκη). Εκεί αφιερώνει το χρόνο του στην ιστορική έρευνα καθώς συγκεντρώνει πληροφορίες και από τα δύο στρατόπεδα.

Το τέλος του πολέμου: Ενώ έζησε ως το τέλος του πολέμου η εξιστόρηση φτάνει ως το 411 πΧ λόγω θανάτου του.

 

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ

Η σημασία του πολέμου:Οι αντίπαλοι βρίσκονταν στο ύψιστο σημείο ακμής. Βέβαιη η εμπλοκή όλων των ελληνικών κρατών.

Η έρευνα του παρελθόντος: Με «εἰκότα» (=εύλογα, σύμφωνα με τη λογική) , «σημεῖα » ή «μαρτύρια»( =αποδείξεις) και «τεκμήρια»(=συμπεράσματα). Προσπάθεια για κριτική απόδειξη των θέσεών τουà θυμίζει τους σοφιστές.

Τα βαθύτερα αίτια: Η οικονομική και στρατιωτική ανάπτυξη της αθηναϊκής δύναμης και η μετατροπή της αθηναϊκής συμμαχίας σε αθηναϊκή ηγεμονία.

Ποια προβλήματα θέτει ο Θουκυδίδης:

• Το πρόβλημα της ηγεμονικής δύναμηςτης Αθήνας. Η συνετή πολιτική που υπέδειξε ο Περικλής δεν ακολουθήθηκε. Απόδειξη:η Σικελική εκστρατεία
• το πρόβλημα της δύναμηςπ.χ. εξόντωση Πλαταιέων από Σπαρτιάτες, Μηλίων από Αθηναίους, εμφύλιος πόλεμος Κέρκυρας. Όλα αποδεικνύουν την αγριότητα του ανθρώπου στον πόλεμο.
• η μόνη αξία είναι η λογική,οι θεοί δεν επεμβαίνουν στις ιστορικές εξελίξεις, η τύχη είναι απρόβλεπτος παράγοντας
• ο παραλογισμός του πολέμου( σφαγή άμαχου πληθυσμού κτλ) Αιτία: η πλεονεξία και η φιλοτιμία (=φιλοδοξία).

Πρότυπο ηγέτη:Το ενσαρκώνει ο Περικλής.

1. οξυδέρκεια (πρόνοια)
2. αποδοχή από το λαό (δημοφιλία)
3. ανωτερότητα ως προς το χρήμα
4. πολιτικό θάρρος να λέει την αλήθεια
5. αδιάφθορος

 

Υπεύθυνος πολίτης:

1. να έχει λογική και σύνεση
2. να μην παρασύρεται από δημαγωγούς
3. να δείχνει ενδιαφέρον για την πόλη, όχι μόνο για το προσωπικό του όφελος
4. να δείχνει στον πόλεμο μετριοπάθεια, ανώτερο ήθος, ανθρωπιά.

 

Μέθοδος γραφής: Χαρακτηριστικό της σκέψης και της μεθόδου του:η τάση για γενίκευση, ως απόσταγμα της έρευνας και του συλλογισμού του. Τα γνωμικά του δεν έχουν διδακτισμό και δεοντολογία αλλά είναι το απόσταγμα της έρευνας και του συλλογισμού μιας συγγραφικής ιδιοφυίας. (ειδικόà γενικό, παραγωγικός συλλογσμός)

 

ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ

Έρευνα μακρινού παρελθόντος: αυτοψία, επίσκεψη  στα πεδία μαχών, συλλογή και αξιολόγηση πληροφοριών, μελέτη επίσημων κειμένων και κρατικών αρχείων.

 

Έλεγχος πληροφοριών της σύγχρονης εποχής: 

• προσωπική γνώση
• έρευνα για όσα δεν γνώριζε ο ίδιος ακούγοντάς τα από άλλους
• δεν καταδέχτηκε να περιλάβει πληροφορίες από τον πρώτο τυχόντα

Δυσκολίες στην έρευνα του μακρινού παρελθόντος:

Οι άνθρωποι δέχονται αδιακρίτως ό,τι λέει ο ένας και ο ένας χωρίς να το ερευνούν

 

Δημηγορίες: 

• Οι λόγοι που εκφωνήθηκαν από πολιτικούς και στρατιωτικούς και πρωταγωνιστικό ρόλο στα δρώμενα κατά την προετοιμασία του πολέμου ή κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων.
• Αποδίδουν κίνητρα, σχεδιασμούς, στόχους, ιδέες, ήθος ομιλητών. Είναι τοποθετημένες με το σχήμα «θέση-αντίθεση». Κράτησε την κεντρική ιδέα των λόγων και πρόσθεσε ό,τι ήταν κατάλληλο για την περίσταση να ειπωθεί. Δείχνουν την ικανότητα του ιστορικού να αναλύει τα γεγονότα και το βάθος της σκέψης του.

 

Χρονολογική ακρίβεια: Ακολουθεί το χρονολογικό σύστημα του Ελλάνικου Μυτιληναίου. Χρονολογεί κατά χρονολογική σειρά και όχι κατά θεματικές ενότητες διαιρώντας το έτος σε θέρος 8 μηνών και χειμώνα 4 μηνών.

 

ΔΟΜΗ ΕΡΓΟΥ/ΧΡΟΝΟΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ

Δομή και περιεχόμενο: Διαίρεση σε 8 βιβλία μεταγενέστερη

1^ο βιβλίο: αίτια κ’σημασία πολέμου, μέθοδος συγγραφέα, «αρχαιολογία», ανάπτυξη αθηναϊκής δύναμης 479-432, τελευταίες διπλωματικές προσπάθειες, δυνάμεις αντιπάλων.

2^ο -5.24:πρώτη δεκαετία του πολέμου (431-421 π.Χ), έκθεση όρων ειρήνης Νικία.

5.25- τέλος 5^ου: δεύτερο προοίμιο (όχι νέος πόλεμος, αλλά συνέχιση του μεγάλου πολέμου), τα γεγονότα ως το 415, διάλογος Αθηναίων με Μηλίους για δίκαιο ισχυρότερου.

6^ο-7^ο : Σικελική εκστρατεία.

8^ο: αρχή τρίτης περιόδου πολέμου, εγκατάσταση μόνιμου σπαρτιατικού στρατοπέδου στη Δεκέλεια, ανάμειξη Περσών, κατάλυση δημοκρατικού πολιτεύματος Αθήνας ως το 411 π.Χ.

Χρόνος συγγραφής:

όχι βέβαιος, σίγουρα ο Θουκυδίδης α) ξεκίνησε να γράφει με το ξέσπασμα του πολέμου(= συλλογή υλικού κ’σημειώσεις ή οριστική μορφή;)  β) είδε το τέλος του πολέμου  και κάποια κομμάτια έχουν γραφεί μετά το 404 π. Χ.Συνέχισε ο Ξενοφώντας με τα Ἑλληνικά.

 

ΓΛΩΣΣΑ κ’ΥΦΟΣ

Γλώσσα:

• «αρχαία αττική διάλεκτος»

o    χρήση πρόθεσης ἐς αντί εἰς(ἐσπλέοντι)

o    ξυν αντί συν (π.χ. ξυνέγραψε)

o    --σσ- αντί –ττ (π.χ. ἡσσῶντο αντί ἡττῶντο)

• αρχαϊκότεροι τύποι  λέξεων(π.χ. αἰεί /ἀεί)
• ουδέτερο πληθυντικού αντί για επίρρημα (π.χ. ἐνάντια/ἐναντίον)
• χρήση ουδετέρου επιθέτου αντί αφηρημένου ουσιαστικού (π.χ. τὸ ἐλεύθερον /ἡ ἐλευθερία)
• ρήματα σύνθετα (και με δύο ή τρεις προθέσεις) για αν δηλωθούν βραχυλογικά και πυκνά 2 ή 3 επιρρηματικές σχέσεις του υποκ. ή του Αντικ. με τη ρηματική ενέργεια (π.χ. ἀνταναγόμενοι)

Υφος:

• επισώρευση αιτιολογικών προτάσεων και προσδιορισμών (=να διαφωτιστούν πλήρως τα αίτια των γεγονότων)
• συνεχής χρήση αντιθέσεων
• αφθονία ετερόπτωτων προσδιορισμών
• περίπλοκη σύνταξη
• μακρές περίοδοι στο λόγο
• εντυπωσιακά ρητορικά σχήματα à
  -πάρισα (μια φράση έχει ίσο αριθμό συλλαβών ή αντιστοιχία λέξεων με την προηγούμενή της)

-Ομοιοτέλευτα (στο τέλος των προτάσεων ή περιόδων τοποθετούνται λέξεις με όμοια κατάληξη)

-Αντιθέσεις (μέν- δέ, λόγῳ-ἔργῳ)

 

Αμεροληψια, Δυναμη γραφης, Βάθος προβληματισμου=η Ἱστορία Θουκυδίδη «κτῆμα ἐς αἰεὶ»

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ  ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ – ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ

ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Επίδαμνοςà αποικία της Κέρκυρας, η οποία είχε ιδρυθεί το 627 π.Χ.  στο σημερινό Δυρράχιο της Αλβανίας. (οικιστής ο Κορίνθιος Φάλιος)

• Με τα χρόνια αυτή η πόλη έγινε πολυάνθρωπη και απέκτησε μεγάλη δύναμη.
• Μετά όμως εξαιτίας πολέμου με τους γείτονές τους βαρβάρους, ξέσπασε στην Επίδαμνο εμφύλια διαμάχη και έχασαν τη δύναμή τους (436 π.Χ).
• Οι ολιγαρχικοί όμως σε συνεργασία με τους βαρβάρους λήστευαν τους Επιδαμνίους κάνοντας επιθέσεις.
• Έτσι, οι δημοκρατικοί έστειλαν πρέσβεις στην Κέρκυρα για βοήθεια. Έγιναν και ικέτες. Εκείνοι όμως τους έδιωξαν.
• Πήγαν στο μαντείο των Δελφών και εκείνο τους παρέπεμψε στους Κορινθίους. Πήγαν στην Κόρινθο και ζήτησαν βοήθεια.
• Οι Κορίνθιοι δέχτηκαν να τους βοηθήσουν, αφενός γιατί θεωρούσαν ότι η αποικία ήταν δικιά τους, αφετέρου γιατί μισούσαν τους Κερκυραίους. Η Κέρκυρα ήταν αποικία της Κορίνθου , αλλά δεν της έδειχνε κανένα σεβασμό.
• Η Κέρκυρα, όταν έμαθε ότι η Κόρινθος πήγε βοήθεια στην Επίδαμνο με 25 πλοία στην αρχή και μετά με το μεγαλύτερο μέρος του στόλου της, απαίτησε να διώξουν τους Κορινθίους και να δεχτούν πίσω τους εξόριστους ολιγαρχικούς.
• Οι Επιδάμνιοι δεν άκουσαν τις εντολές τους. Έτσι, η Κέρκυρα εξεστράτευσε εναντίον της Επιδάμνου με 40 πλοία. Της είπαν ότι αν δεν συμμορφωθεί, θα θεωρείται εχθρός της.
• Οι Κορίνθιοι από την άλλη μόλις τα έμαθαν αυτά άρχισαν να ετοιμάζονται να εκστρατεύσουν.

 

 

 

 

Επομένως,

 

Κερκυραϊκά ονομάστηκαν οι πολιτικές αναστατώσεις και ο εμφύλιος πόλεμος που ξέσπασε στην Κέρκυρα κατά τη διἀρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου.

 

 

 

 

 

 

 

Έτσι, η Κέρκυρα και η Κόρινθος οδηγούνται σε ναυμαχία στα νησιά Σύβοτα το 433 π.Χ. Νίκησε η Κέρκυρα με τη βοήθεια της Αθήνας.

• Είχαν υπογράψει οι δυο τους επιμαχία (αμυντική συμμαχία) σε περίπτωση που κάποιος κάνει επίθεση στο νησί.

 

 

 

Με αυτόν τον τρόπο η Αθήνα διεισδύει στα πολιτικά πράγματα της Κέρκυρας.

 

Η Κέρκυρα δεν άνηκε σε καμία συμμαχία, ούτε στην Αθηναϊκή ούτε στην Πελοποννησιακή. Όμως και οι δύο την ήθελαν με το μέρος τους. Γιατί; 

• Γιατί ήταν πόλη πλούσια, πολυάνθρωπη και έκανε εμπόριο με τη Δύση.

 

              Γιατί η Κέρκυρα ήταν πιο κοντά στην Αθήνα;

 

• Η Αθήνα είχε ήδη συνάψει την αμυντική συμμαχία (επιμαχία) με την Κέρκυρα και είχε ήδη πλησιάσει την Κέρκυρα.
• Η Αθήνα είχε βοηθήσει την Κέρκυρα στη διαμάχη της με την Κόρινθο.
• Την περίοδο εκείνη η εκκλησία του δήμου (ἁλία) είχε αποκτήσει πολιτική ισχύ και συμμετείχε ενεργά στο πολιτικό σκηνικό. Επομένως, η ανάπτυξη των δημοκρατικών θεσμών και η ισχυροποίηση της δημοκρατικής παράταξης επιδρούσε ευνοϊκά προς την πορεία προσέγγισης Κέρκυρας-Αθήνας.
• Τέλος, η Κέρκυρα είχε ήδη εμπλακεί στην πρώτη σύγκρουση Αθηναίων –Σπαρτιατών (431 π.Χ) με την πλευρά της Αθήνας, γεγονός που την καθιστούσε έστω και μερικώς πιο κοντά της.

 

• Το πολίτευμα της Κέρκυρας ήταν ολιγαρχικό, με βάση το πρότυπο της μητρόπολής της, της Κορίνθου. Την εξουσία την ασκούσαν οι γαιοκτήμονες μαζί με τους πλούσιους εμπόρους και πλοιοκτήτες.

 

 

 

 Το 433 π.Χ. , δύο χρόνια πριν από την έναρξη του Πελοποννησιακού πολέμου, αναγκάατηκαν οι Κερκυραίοι να συμμαχήσουν με τους  Αθηναίους για να αντιμετωπίσουν τους Κορινθίους, αν και προσπάθησαν σε πρώτη φάση να μείνουν ουδέτεροι στον Πελοποννησιακό Πόλεμο.

 

 

 

Το ίδιο έτος-433 π.Χ.-έγινε ναυμαχία μεταξύ Κερκυραίων και Κορινθίων στα Σύβοτα.

 

 

 

Οι Κερκυραίοι με τη βοήθεια των Αθηναίων νίκησαν αλλά με απώλειες. 1050 Κερκυραίοι συνελήφθησαν αιχμάλωτοι από τους Κορινθίους. 800 ήταν δούλοι και πουλήθηκαν και 250 Κερκυραίοι ολιγαρχικοί κρατήθηκαν στην Κόρινθο σκοπίμως.  Έζησαν για 5 χρόνια εκεί με ανέσεις.

 

 

Γιατί κρατήθηκαν στην Κόρινθο 250 Κερκυραίοι ολιγαρχικοί;

 

 

 

• Οι Κορίνθιοι είχαν σκοπό να χρησιμοποιήσουν τους Κερκυραίους ολιγαρχικούς με σκοπό να την επηρεάσουν υπέρ της Κορίνθου.
• Όταν άρχισε ο εκδημοκρατισμός της Κέρκυρας, με τη βοήθεια της Αθήνας, τότε απελευθερώθηκαν οι 250 Κερκυραίοι ολιγαρχικοί à για να εμποδίσουν την προσχώρηση της Κέρκυρας στην Αθηναϊκή συμμαχία.

 Από εδώ ξεκινάει η παράγραφος 70.

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ-ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 70

 

          Φαινομενικά δόθηκε το ποσό των 800 ταλάντων από Κορινθίους πρόξενους για να απελευθερωθούν οι αιχμάλωτοι Κερκυραίοι ολιγαρχικοί. Φυσικά το ποσό αυτό είναι εξωφρενικά μεγάλο αν σκεφτούμε πως τα συνηθισμένα λύτρα για εκείνη την εποχή ήταν 2 μνες.

• Ουσιαστικά, υπήρξε πολιτική συνωμοσία-συμφωνία για να προκληθεί αναταραχή στο νησί- στην Κέρκυρα- και να μην περάσει στον έλεγχο της Αθήνας.

 

 

 

 

 

Οι Κερκυραίοι, λοιπόν ολιγαρχικοί (πρών αιχμάλωτοι) εξυπηρετούν τα συμφέροντα των Πελοποννησίων-των Κορινθίων-για να προσχωρήσει το νησί στην Πελοποννησιακή συμμαχία.

 

 

 

 

και

Τι γίνεται τότε;

Οι Αθηναίοι έστειλαν πρέσβεις στην Κέρκυρα           

Οι Κορίνθιοι έστειλαν πρέσβεις στην Κέρκυρα

 

 

 

 

για να πάρουν το νησί με το μέρος τους!

 

 

 

 

• Τελικά οι Κερκυραίοι αποφάσισαν να κρατήσουν ουδέτερη στάση, δηλαδή και να διατηρήσει την επιμαχία με την Αθήνα, αλλά και να μείνουν φίλοι με τους Πελοποννησίους. Φάνηκε, λοιπόν, ότι οι Κερκυραίοι ολιγαρχικοί έδρασαν με επιτυχία και επηρέασαν τους συμπολίτες τους.
• Η τήρηση ουδετερότητας προσέφερε στους Κερκυραίους πίστωση χρόνουà δολιότητα, συμφέρον.

 

 

 

 

 

 

Ωστόσο, το 427 π.Χ. ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στους δημοκρατικούς και τους ολιγαρχικούς της Κέρκυρας.

 

 

 

 

Άρχισαν μηνύσεις και αντιμηνύσεις εκατέρωθεν-και από τις δύο πλευρές.

• Οι Κερκυραίοι ολιγαρχικοί μήνυσαν τον αρχηγό των δημοκρατικών και πρόξενο της Αθήνας, τον Πειθία, με την κατηγορία ότ προσπαθούσε να επηράσει την Κέρκυρα υπέρ της Αθήνας.

 

 

 

 

• Ο Πειθίας οδηγήθηκε σε δίκη, αθωώθηκε και έσυρε και αυτός σε δίκη τους πέντε πιο πλούσιους ολιγαρχικούς με την κατηγορία ότι έκοβαν τους χάρακες (στατήρες) από τα ιερά του Δία και του Αλκίνοουà μικροπρεπής στάση/εκδίκηση.
• Καταδικάστηκαν να πληρώσουν υψηλό πρόστιμο.
• Εκείνοι δεν μπορούσαν να το πληρώσουν και ζήτησαν να το πληρώσουν σε δόσεις.
• Επειδή ο Πειθίας δεν επέτρεπε να πληρώσουν το ποσό σε δόσεις, οι ολιγαρχικοί κατέφυγαν ως ικέτες στα ιερά.
• Τελικά, μπήκαν στη βουλή της Κέρκυρας ( ἁλία) και πραξικοπηματικά σκότωσαν τον Πειθία και άλλους 60 ομοϊδεάτες του δημοκρατικούς.
• Κάποιοι από τους δημοκρατικούς βρήκαν καταφύγιο στο αθηναϊκό πλοίο με τους πρέσβεις, που είχε φτάσει στην Κέρκυρα.

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ-ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 71

• Μετά τη σφαγή, οι ολιγαρχικοί κάλεσαν τους Κερκυραίους σε συνέλευση και τους εξήγησαν πως ό,τι έγινε, ήταν προς συμφέρον της πόλης. Έτσι:

α) Πρότειναν τη διάλυση της επιμαχίας με τους Αθηναίους,

β) Την ουδετερότητα του νησιού

γ) Εξανάγκασαν τους πολίτες να επικυρώσουν τις αποφάσεις τους (ψυχολογική βία-τρομοκρατία)

δ) Να μη δέχονται κανένα πλοίο. Πάνω από 2 πλοία θεωρούνται εχθρικά!

 

• Οι ολιγαρχικοί προσπαθούν να αποδώσουν μια επίφαση δημοκρατικής νομιμότητας στις αντιδημοκρατικές άδικες πράξεις τους.
• Επίσης, προσπαθούν να παρουσιάσουν τις ενέργειες αυτές ως καλό για την πόλη τους.

 Έστειλαν πρεσβεία στην Αθήνα:

α) για να μείνουν μακριά οι Αθηναίοι από τηα πράγματα του νησιού

β) να πείσουν τους Κερκυραίους που είχαν καταφύγει εκεί να μην κάνουν κάτι ενάντια στην πατρίδα τους.

• Τήρηση ουδετερότητας σημαίνει: διάλυση της επιμαχίας με την με την Αθήναà άρα πλήγμα στα αθηναϊκά συμφέροντα.
• Από τη μία κάνουν συνέλευση (δημοκρατική κίνηση), από την άλλη όμως τρομοκρατούν το λαό και τον αναγκάζουν να δεχτεί τις αποφάσεις τους.

Όμως, δεν έστειλαν πρεσβεία στη Σπάρτη γιατί:

• Δεν χρειαζόταν αφού η νέα κατάσταση ευνοούσε τη Σπάρτη.
• Η επιμαχία καταργείται, άρα οι δημοκρατικοί ήταν παραγκωνισμένοι.

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ, ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 72

• Οι Αθηναίοι συνέλαβαν τους Κερκυραίους πρεσβευτές και όσους έπεισαν οι πρέσβεις (Κερκυραίους που κατέφυγαν στην Αθήνα) και τους συγκέντρωσαν στην Αίγινα.

 

Αυτό ήταν:

α) μια πραξη τιμωρίας,

β) φοβούνταν μήπως οι ολιγαρχικοί καταφέρουν το σκοπό τους.

γ) ήθελαν να φοβίσουν τους δημοκρατικούς Κερκυραίους

δ) ήθελαν να έχουν αιχμαλώτους.

à Το τι απέγιναν αυτοί οι αιχμάλωτοι είναι άγνωστο.

 

• Στην Κέρκυρα έφτασε ένα κορινθιακό καράβι και Σπαρτιάτες πρέσβεις. Τότε ο Κερκυραίοι ολιγαρχικοί επιτέθηκαν εναντίον των δημοκρατικών και τους νίκησαν. (ανέβηκαν ψυχολογικά).
• Το βράδυ οι δύο παρατάξεις χωρίστηκαν: οι δημοκρατικοί κατέφυγαν στην ακρόπολη και τα οχυρά μέρα της πόλης και στο Υλλαϊκό λιμάνι, ενώ οι ολιγαρχικοί στην αγορά και στο λιμάνι που έβλεπε στην αντίθετη μεριά (λιμάνι του Αλκίνοου).

 

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ, ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 73

• Οι ολιγαρχικοί και οι δημοκρατικοί προσπαθούσαν να πάρουν τον κάθε δούλο με το μέρος τους. (Καλοκαίρι 427 π.Χ.)
• Σε πληθυσμό 70000 κατοίκων, οι δούλοι ήταν περίπου 40000.
• Οι περισσότεροι δούλοι ήταν με το μέρος των δημοκρατικών, γιατί:

α) οι δούλοι ιδεολογικά και κοινωνικά αισθάνονταν πιο κοντά με τους δημοκρατικούς.

β) η συμπεριφορά των δημοκρατικών ήταν καλύτερη απέναντι στους δούλους.

γ) ίσως οι δούλοι πήραν το μέρος των δημοκρατικών, γιατί είδαν τις αδικίες που έκαναν.

δ) η υπόσχεση ελευθερίας που έδιναν οι δύο παρατάξειςà πιο αξιόπιστη των δημοκρατικών.

ε) ίσως επειδή πίστευαν πως θα νικούσαν οι δημοκρατικοί.

 

• Επομένως, αφού τελικά οι δούλοι πήγαν με το μέρος των δημοκρατικών, οι ολιγαρχικοί πήραν 800 μισθοφόρους από την Ηπειρωτική Ελλάδα ως βοήθεια.

 

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ  ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ , ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 74

Νικητές αναδείχθηκαν οι δημοκρατικοί λόγω:

• Καλύτερων θέσεων,
• Αριθμητικής υπεροχής
• Βοήθεια από τις γυναίκες (δείχνουν τόλμη όταν απειλούνται τα αγαπημένα τους πρόσωπα.
• Αγωνίζονταν για το δίκαιο και τη νομιμότητα
• Οι ολιγαρχικοί είχαν μισθοφόρους που στην πρώτη δυσκολία τρέπονται σε φυγή.

 

     Οι ολιγαρχικοί από φόβο μήπως οι δημοκρατικοί επιτεθούν, καταλάβουν το λιμάνι (ναύσταθμο) και τους εξολοθρεύσουν, έκαψαν την πόλη για να εμποδίσουν την εχθρική προέλευση χωρίς να λυπηθούν ούτε και τα σπίτια τους. Κάηκαν πολλές περιουσίες των εμπόρων και κινδύνευσε και η πόλη όλη. Το κορινθιακό καράβι έφυγε, όπως και οι μισθοφόροι à (κρυφά, τη νύχτα).

 

Παρατηρούμε λοιπόν πως:

     Η πυρπόληση της πόλης  είναι μια πράξη απόγνωσης των ολιγαρχικών, αλλά και εγωιστική στάση έναντι των άλλων Κερκυραίων, των οποίων το συμφέρον θυσιάζεται προκειμένου να σωθούν οι ολιγαρχικοί. Τη νύχτα οι άνθρωποι που τους στήριζαν, εγκαταλείπουν κρυφά (μισθοφόροι, κορινθιακό καράβι). Έτσι, οι ολιγαρχικοί είναι σε τραγική θέση, νικημένοι και μόνοι.

 

 

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ, ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 75

• Φτάνει στην Κέρκυρα ο Αθηναίος στρατηγός Νικόστρατος από τη Ναύπακτο που ήταν η μόνιμη βάση των Αθηναίων στον Κορινθιακό. Από εκεί έλεγχε και τον Κορινθιακό κόλπο, αλλά και τους δρόμους προς τη Δύση. Ήρθε με 12 πλοία και 500 Μεσσήνιους οπλίτες. (χρησιμοποιούνταν από τους Αθηναίους συχνά ως στρατιώτες μετά το τέλος του Γ’ Μεσσηνιακού πολέμου).  Πιστεύει ότι η βία δε λύνει τα προβλήματα. Έτσι προσπαθεί να συμφιλιώσει τους Κερκυραίους, διότι ομονοούντες θα ήταν αποτελεσματικότεροι ως σύμμαχοι, παρά διχασμένοι.
• Τους έπεισε λοιπόν να οδηγήσουν σε δίκη τους 10 υπεύθυνους (πρωταίτιους) για την εμφύλια σύρραξη, αλλά και οι ολιγαρχικοί να παραμείνουν στο νησί χωρίς να εκδιωχθούν à κατάφεραν όμως και το έσκασαν ή πιθανόν να έφυγαν από το νησί πριν έρθει ο Νικόστρατος.
• Ανάμεσα σε αυτούς τους 10 φυσικά ήταν και οι 5 ολιγαρχικοί που είχαν καταδικαστεί αρχικά για το κόψιμο των χαράκων.

Οι χειρισμοί του Νικόστρατου:

α) εξυπηρετούσαν το συμφέρον των Αθηναίων

β) ευνοούσαν και τους δημοκρατικούς, αφού επαναλειτούργησε η συμφωνία συμμαχίας Αθήνας-Κέρκυρας.

γ) Τέλος, ο Νικόστρατος ήθελε να γίνει συμφωνία μεταξύ όσων βρίσκονταν στο νησί και των Αθηναίων, ώστε να θεωρούν τους ίδιους εχθρούς και φίλους. Επομένως, η επιμαχία μετατράπηκε σε συμμαχία.

       

• Οι δημοκρατικοί του ζήτησαν να πάρει 5 πλοία δικά τους και να τους αφήσει 5 επανδρωμένα αθηναϊκά πλοία. Έτσι, θα απομάκρυναν πολλούς ολιγαρχικούς και θα αποδυναμωθούν.
• Ο Νικόστρατος πείθεται διότι θεωρεί λογικό πως η παρουσία των αθηναϊκών πλοίων στην Κέρκυρα με τους Μεσσήνιους οπλίτες θα λειτουργήσει ως αποτρεπτικό μέσο επιθετικότητας των αντιπάλων (ολιγαρχικών).

ΟΜΩΣ:

• Οι δημοκρατικοί σκόπευαν να επανδρώσουν τα πλοία τους με τους πιο επιφανείς και δυνατούς των ολιγαρχικών και να τους αποδυναμώσουν.
• Απέτυχε το τέχνασμα αυτό και οι ολιγαρχικοί έγιναν ικέτες (πρόσωπα ιερά)  στο ναό των Διόσκουρων. Οι δημοκρατικοί επιχειρούν να τους σκοτώσουν.
• Ο Νικόστρατος επεμβαίνει και προσπαθεί μάταια να τους εφησυχάσει.
• Η άρνηση των ολιγαρχικών να επιβιβαστούν στα πλοία δημιουργεί την εντύπωση στους δημοκρατικούς πως δεν θέλουν να φύγουν γιατί ετοιμάζουν ένοπλη εξέργεση με σκοπό την κατάληψη της εξουσίας.
• Ο Θουκυδίδης τονίζει πως οι δημοκρατικοί βρήκαν ως πρόφαση τη στάση των ολιγαρχικών.
• Οι δημοκρατικοί οπλίζονται και είναι έτοιμοι να τους εξοντώσουν. Πηγαίνουν στα σπίτια των ολιγαρχικών με σκοπό να τους αφαιρέσουν τα όπλα και να σκοτώσουν όποιον βρουν μπροστά τους,  αλλά επεμβαίνει ο Νικόστρατος à βγαίνει ξανά η διαλλακτική και φιλειρηνική του υπόσταση.
• Βλέποντας την ορμητικότητα των δημοκρατικών, περίπου 400 ολιγαρχικοί γίνονται ικέτες στο ναό της Ήρας.
• Η παρουσία τους όμως ξεσήκωσε την ανησυχία των δημοκρατικών, μήπως επιχειρήσουν κάποια πολιτική μεταβολή οι αντίπαλοί τους.
• Έτσι, οι δημοκρατικοί τους συγκέντρωσαν και τους μετάφεραν στο νησί Βίδο. [Ονομαζόταν τότε Πτυχία]
• Τέλος, συμφώνησαν να τους στέλνουν εκεί τα απαραίτητα τρόφιμα. Έτσι, κατάφεραν να διασπάσουν τις δυνάμεις των ολιγαρχικών της Κέρκυρας!

 

 

Χαρακτηρισμός Νικόστρατου

Ευφυής, ικανός διπλωμάτης, εκτιμά σωστά τις καταστάσεις, ξέρει να ελίσσεται διπλωματικά για να πετύχει το καλύτερο αποτέλεσμα. Προσπαθεί να δείξει μια ανθρώπινη στάση και να αποφύγει ακρότητες. Βρίσκεται μακριά από τα πάθη και τα μίση των αντιμαχόμενων παρατάξεων και μπορεί να λειτουργήσει με ψυχραιμία και συμφιλιωτική διάθεση.

 

Ερωτήσεις γενικές πάνω στην παράγραφο 75:

1. 1. Ποια η πρόταση του Νικόστρατου στους εμπόλεμους;

      Με επίμονες προσπάθειες ο Νικόστρατος προσπαθεί να αποδεχθούν τους δύο όρους της συμφωνίας που τους πρότεινε:α) να δικάσουν δέκα μόνο άντρες, τους υπαίτιους του πολέμου, β) οι υπόλοιποι κάτοικοι να ζουν ειρηνικά, έχοντας όμως τους ίδιους με τους Αθηναίους εχθρούς και φίλους.

2. Ποια η σκοπιμότητα της πρότασης του Νικόστρατου;

     Ο Νικόστρατος ήθελε να ξαναβρεί το νησί τη γαλήνη του και να παρατείνει την αντιπαράθεση και τη σύγχυση, γεγονός που συνέφερε και την Αθήνα, αφού έτσι η Κέρκυρα θα ήταν αξιόπιστος (αξιόμαχος) αντίπαλος των Κορινθίων, άρα και του Πελοποννησιακού συνασπισμού.

3. Τι ζήτησαν οι Κερκυραίοι δημοκρατικοί από το Νικόστρατο; Για ποιο λόγο;

    Οι Κερκυραίοι δημοκρατικοί ζήτησαν από τον Νικόστρατο να αφήσει 5 αθηναϊκά πλοία για να υπερισχύσουν αυτά, έναντι των ολιγαρχικών σε περίπτωση που εκείνοι έκαναν κάποια επιθετική ενέργεια. Παράλληλα, υποσχέθηκαν ότι θα δώσουν 5 δικά τους πλοία τα οποία ξεκίνησαν να επανδρώνουν με ολιγαρχικούς στην προσπάθειά τους να τους απομακρύνουν από το νησί.

4. Πώς αντέδρασαν οι Κερκυραίοι ολιγαρχικοί στην απόφαση των δημοκρατικών;

    Οι ολιγαρχικοί αρνήθηκαν να στρατολογηθούν και κάποιοι κατέφυγαν ως ικέτες στο ιερό των Διόσκουρων ζητώντας εκεί άσυλο και βοήθεια από τους θεούς.

5. Πώς αντέδρασαν οι δημοκρατικοί;

    Έπεισαν τους ολιγαρχικούς ότι δεν κινδυνεύουν και τους μετέφεραν στο νησί Βίδο, απέναντι από το Ηραίο.

 

 

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ, ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 76

• Έφτασαν στην Κέρκυρα 53 πελοποννησιακά πλοία, τα οποία ήρθαν από την Κυλλήνη, αφού πρώτα στάθμευσαν στα Σύβοτα. Αρχηγός αυτού του στόλου ήταν ο Αλκίδας με σύμβουλό του τον Βρασίδα.
• Έφτασε ο πελοποννησιακός στόλος 4-5 μέρες μετά τα γεγονότα με το διωγμό των ολιγαρχικών και τον περιορισμό τους στο νησί, απέναντι από το Ηραίο. Αυτό συνέβη διότι ίσως χρειάστηκαν μερικές μέρες μέχρι να φτάσουν οι πληροφορίες σχετικά με τις εξελίξεις στην Κέρκυρα  στους Πελοποννησίους.
• Τα πλοία για τα οποία κάνει λόγο εδώ ο Θουκυδίδης είναι τα 40 πλοία των Πελοποννησίων που πήγαν να βοηθήσουν τους Λεσβίους όταν αποστάτησαν από την Αθήνα. Αυτά καταδιώχθηκαν από τους Αθηναίους, έφτασαν στην Κρήτη και από εκεί κατέληξαν στην Κυλλήνη που ήταν ορμητήριο του σπαρτιατικού στόλου για τις επιχειρήσεις στον Κορινθιακό και στο Ιόνιο. Εκεί ενώθηκαν με άλλα 13 πλοία με αρχηγό τον Βρασίδα και πήγαν στην Κέρκυρα.
• Μάλλον είχαν στρατοπεδεύσει στα Σύβοτα βράδυ και γι’ αυτό αιφνιδιάστηκαν οι Κερκυραίοι και ο Νικόστρατος.

 

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ, ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 77

• Οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι πανικοβλήθηκαν όταν είδαν τον πελοποννησιακό στόλο. Άρχισαν να προετοιμάζουν στόλο και μόλις επάνδρωναν ένα πλοίο, το έστελναν προς τους εχθρούς παρά τις συμβουλές των Αθηναίων, να πλεύσει δηλαδή πρώτα ο αθηναϊκός στόλος και να ακολουθήσει ο κερκυραϊκός.
• Τα 60 πλοία των Κερκυραίων επαρκούσαν να αντιμετωπίσουν τα 53 των αντιπάλων, αλλά η σποραδική τους αποστολή αποτελούσε ολέθριο σφάλμα τακτικής που αποδίδεται σε βιασύνη, ταραχή και έλλειψη νηφαλιότητας.
• Δύο πλοία λιποτάχτησαν και πήγαν με τους Πελοποννησίους. Προφανώς θα ήταν ολιγαρχικοί.
• Οι Πελοποννήσιοι επειδή κατάλαβαν ότι επικρατούσε σύγχυση στους Κερκυραίους, σπεύδουν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση. Στέλνουν μόλις 20 από τα πλοία τους εναντίον τους. Αυτό σημαίνει ότι δεν τους υπολογίζουν καθόλου. Τα υπόλοιπα 33 πλοία τα στέλνουν εναντίον των 12 αθηναϊκών πλοίων, γεγονός που φανερώνει πόσο υπολόγιζαν και φοβούνταν το αθηναϊκό ναυτικό λόγω της μεγάλης εμπειρίας και της πολεμικής ικανότητάς του. 

Επομένως: 

και

20 πελοποννησιακά πλοία ΕΝΑΝΤΙΟΝ  60 κερκυραϊκών   

                                                                                                   

33 πελοποννησιακά πλοία ΕΝΑΝΤΙΟΝ 12 αθηναϊκων.

 

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ, ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 78

• Οι Κερκυραίοι ανοργάνωτοι έστελναν στη μάχη τα πλοία, ενώ οι Αθηναίοι, φοβούμενοι μην περικυκλωθούν, επιτέθηκαν εναντίον των Πελοποννησίων.
• Ο Θουκυδίδης το θεωρεί όλο αυτό ως βασικός λόγος ήττας των Κερκυραίων.
• Οι Αθηναίοι έπλεαν κυκλικά προσπαθώντας να προκαλέσουν σύγχυση στους εχθρούς. Επιτίθονται στο άκρο και όχι στο μέσο του στόλου των Πελοποννησίων.

       Οι Αθηναίοι έπλεαν γύρω γύρω προκαλώντας σύγχυση στους εχθρούς,     

                         αλλά οι Πελοποννήσιοι σχημάτισαν κυκλική παράταξη.

 

• Οι Πελοποννήσιοι, από την άλλη, αφού συγκέντρωσαν όλα τα πλοία τους, άρχισαν να κινούνται εναντίον των Αθηναίων.
• Οι Αθηναίοι άρισαν να υποχωρούν, επιδιώκοντας παράλληλα να βοηθήσουν ώστε να διαφεύγουν τα κερκυραϊκά πλοία.
• «μή ὅπερ ἐν Ναυπάκτῳ γένοιτο»: ο Θουκυδίδης αναφέρεται στη ναυμαχία της Ναυπάκτου το καλοκαίρι του 429 π.Χ. Στη ναυμαχία αυτή ο Αθηναίος στρατηγός Φορμίων με 20 πλοία νίκησε τον πελοποννησιακό στόλο με 47 πλοία, διότι με κατάλληλους ελιγμούς κατάφερε να προκαλέσει σύγχυση στους αντιπάλους. Έχοντας μάθει από το πάθημά τους αυτό, οι Πελοποννήσιοι προσπαθούν να μην ξαναπέσουν στο ίδιο λάθος.
• Στη συνέχεια ο πελοποννησιακός στόλος ενώνεται εναντίον των Αθηναίωνà 53 πλοία εναντίον 12 αθηναϊκών κίνηση αντιπερισπασμού
• Πάλι βλέπουμε την ικανότητα των Αθηναίων. Υποχωρούν αργά με στόχο να παρασύρουν τους Πελοποννησίους στην καταδίωξη των αθηναϊκών πλοίων τους, καθώς έπλεαν με βραδύτητα, έδιναν την ψευδαίσθηση ότι θα μπορούν οι Πελ/σιοι να τους προλάβουν. Με αυτήν την κίνηση οι Κερκυραίοι θα προλάβαιναν να μπουν με ασφάλεια στο λιμάνι τους.
• Ο Νικόστρατος διατήρησε άθικτη την παράταξή του, ταυτόχρονα όμως βοηθώντας τους Κερκυραίους να υποχωρήσουν.

Έτσι:

1. διακρίθηκαν οι στρατηγικές του ικανότητες,
2. διακρίνεται για την τόλμη του, αφού ρίχνεται σε έναν τόσο μεγάλο αγώνα,
3. ψύχραιμες επιλογές
4. μεγάλη ναυτική εμπειρία,
5. οξύτατη κρίση
6. πολιτική ευστροφία

 

Κατάφερε να: α) αναχαιτίσει με 12 πλοία τα 53 των πελ/σιων, β) να προστατεύσει την αναχώρηση των αποδιοργανωμένων Κερκυραίων, γ) να διατηρήσει το στόλο του αλώβητο, δ) να διασφαλίσει τα αθηναϊκά συμφέροντα στο νησί εμποδίζοντας τους Σπαρτιάτες να κάνουν την απόβασή τους στην Κέρκυρα

 

 

                                      Σύγκριση με Περικλή

 

 

 

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ, ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 79

• Οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι φοβούμενοι επίθεση των εχθρών μετέφεραν ξανά τους 400 ολιγαρχικούς στο ναό της Ήρας και φρουρούσαν την πόλη.
• Οι Πελ/σιοι θεωρούνται νικητές παρά το γεγονός ότι δεν έπληξαν τον αθηναϊκό στόλο. Όμως, ανάγκασαν τα κερκυραϊκά πλοία, αλλά και τα αθηναϊκά να τραπούν σε φυγή, ενώ παράλληλα αιχμαλώτισαν και 13 κερκυραϊκά πλοία και τα πήγαν στην απέναντι στεριά (Ήπειρο).
• Οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι φοβούνται 2 πράγματα:
• Μήπως προσπαθήσουν οι Πελ/σιοι να ελευθερώσουν τους 400 ολιγαρχικούς αιχμαλώτους από το νησί Βίδο.
• Μήπως προσπαθήσουν να προκαλέσουν πολιτικές αναταραχές στην Κέρκυρα.
• Έτσι, οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι προέβησαν και στις 2 ενέργειες (μεταφορά ολιγαρχικών στο Ηραίο και φύλαξη της πόλης τους) για να εμποδίσουν τους 2 σκοπούς των Πελ/σιων.
• Οι Πελ/σιοι δεν έκαναν επίθεση εναντίον του νησιού à Ο Θουκυδίδης αποδίδει τη στάση αυτή των Πελ/σιων ως έλλειψη τόλμης.
• Γίνεται λόγος για την επιτυχία των Πελ/σιων να συλλάβουν 13 κερκυραϊκά πλοία. Αυτό ίσως να έγινε και στην άτακτη μέθοδο που χρησιμοποίησαν οι Κερκυραίοι.
• Ο πελ/κός στόλος δεν έκανε επίθεση στην Κέρκυρα, αλλά επέστρεψε εκεί που είχε αποπλεύσει (Κυλλήνηà Σύβοτα) και έκαναν επιθέσεις στη Λευκίμμη.
• Οι Πελ/σιοι δεν εξαπέλυσαν επίθεση ούτε την επόμενη μέρα της ναυμαχίας. Το γεγονός αυτό οφείλεται σε:

1. Το προηγούμενο βράδυ είχαν κωπηλατήσει 40 με 45 μίλια από τα Σύβοτα στην Κέρκυρα και πάλι πίσω. Αυτό λοιπόν θα είχε καταπονήσει τα πληρώματα και δεν θα ήταν έτοιμα για μια νέα μάχη.
2. Επίσης, είχαν ιδιαιτέρως καταπονεθεί και από τη διεξαγωγή της ναυμαχίας και την καταδίωξη του αθηναϊκού στόλου. Έτσι, θα ήταν ιδιαιτέρως δύσκολο να επιχειρήσουν το ίδιο εγχείρημα ξανά την επόμενη μέρα. Η Λευκίμμη όμως βρισκόταν πολύ κοντά τους, καθώς απείχε μόλις 8-9 μίλια από τα Σύβοτα.

 

Παράγοντες που ευνοούσαν την επίθεση των Πελ/σιων εναντίον της Κέρκυρας:

1. Η σύγχυση και ο φόβος που είχε κυριεύσει τους Κερκυραίους μετά την ήττα τους
2. Οι παραινέσεις του Βρασίδα, ο οποίος εκτιμώντας την κατάσταση των Κερκυραίων, αλλά και εξαιτίας του επιθετικού του χαρακτήρα, επιθυμούσε μια νέα επίθεση που θα έδινε τελειωτικό χτύπημα στους Κερκυραίους.

 

• Ο Βρασίδας ήθελε επίθεση εναντίον της Κέρκυρας (τολμηρός χαρακτήρας, θαυμασμός από Θουκυδίδη)
• Ο Αλκίδας διαφωνούσε, παρέμενε σε στάση αναμονής, περιμένοντας να δει τις κινήσεις της άλλης πλευράς ή πάλι δε θέλησε να καταπονήσει περισσότερο τα ήδη καταπονημένα πληρώματά του από την προηγούμενη ναυμαχία.

Οι Πελ/σιοι έκαναν επιθέσεις στη Λευκίμμη για 2 λόγους:

1. Για να ανεφοδιαστεί ο στόλος με τρόφιμα και άλλα αναγκαία
2. Να καταστραφούν προϊόντα, τα οποία αποτελούσαν πόρο για τους Κερκυραίους, ώστε να προκληθεί έλλειψη των αναγκαίων.

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ, ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 80

• Επικρατεί συναίσθημα φόβου στους Κερκυραίους μήπως επιτεθούν ξανά οι Πελ/σιοι.

ΔΟΛΟΣ

• Οι Κερκυραίοι εξαιτίας του φόβου τους αναγκάζονται να τηρήσουν συμβιβαστική στάση και να ακολουθήσουν πολιτική συνδιαλλαγής με τους αντιπάλους τους ολιγαρχικούς.
• Έρχονται λοιπόν σε διαπραγματεύσεις τόσο με τους ολιγαρχικούς στο Ηραίο, όσο και με άλλους στην Κέρκυρα. Μάλιστα προσπαθούσαν να πετύχουν τη συνεργασία μαζί τους, προβάλλοντά τους μια τέτοια συνεργασία ως αναγκαία για τη σωτηρία της πόλης τους από ενδεχόμενη επίθεση των Πελ/σίων.
• Αυτή η έκκληση των δημοκρατικών Κερκυραίων έπεισε ορισμένους ολιγαρχικούς, οι οποίοι πείστηκαν να επανδρώσουν τα πλοία που θα αντιμετώπιζαν την πελ/κή επίθεση.
• Μπροστά στην απειλή της νέας επίθεσης, οι Κερκυραίοι προετοιμάζονται και επάνδρωναν 30 πλοία. Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι δημοκρατικοί απέφυγαν να επιβιβαστούν. Από την άλλη όμως θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο αριθμός αυτός είναι αρκετά ικανοποιητικός αν ληφθεί υπόψη η εμφύλια διαμάχη, η όξυνση των πολιτικών παθών και η προηγούμενη ήττα των Κερκυραίων στη ναυμαχία, γεγονός που θα απέτρεψε πολλούς δημοκρατικούς από το να επιβιβαστούν στα πλοία.
• Οι Πελ/σιοι λεηλατούσαν τη Λευκίμμη μέχρι το μεσημέρι. Έπειτα, επέστρεψαν στα Σύβοτα.

Πώς πληροφορούνταν οι Πελοποννήσιοι;

• Ημεροδρόμους στην ξηρά
• Ταχύπλοα καράβια στη θάλασσα
• Τη νύχτα χρησιμοποιούνταν οι φρυκτοί, δηλαδή πυρσοί που τους άναβαν και τους τοποθετούσαν σε κορυφές βουνών, σε πύργους τειχών ή σε ειδικούς φρυκτωρικούς πύργους (οπτικός τηλέγραφος) à με μορφή κώδικα. à Άρα, με τη φρυκτωρία οι Πελ/σιοι πληροφορήθηκαν έγκαιρα την άφιξη του ισχυρού αριθμητικά εχθρικού στόλου. Μπορεί να μην έμαθαν ακριβώς πόσα πλοία είχαν οι εχθροί, αλλά σίγουρα έμαθαν για την άφιξη των αθηναϊκών πλοίων.

 

 

• Η απόσταση ανάμεσα στα Σύβοτα (Πελ/σιοι) και Λευκάδα (όπου έρχονταν οι Αθηναίοι) είναι 80 χλμ. Άρα υπήρχαν φρυκτωρίες ανάμεσα στους Παξούς και στις εκβολές του Αχερόντα για να μαθαίνουν όλα τα νέα που αφορούσαν τη νότια Ελλάδα.
• Οι Αθηναίοι ἐστειλαν αυτόν τον στόλο των 60 πλοίων στην Κέρκυρα για 2 λόγους:

1. Επειδή πληροφορήθηκαν τις ταραχές στην Κέρκυρα.
2. Επειδή έμαθαν για το στόλο του Αλκίδα που είχε πάει στην Κέρκυρα.

 

• Ευρυμέδοντας: Αθηναίος στρατηγός. Θα πρωταγωνιστήσει και στα γεγονότα της Σικελίας (415 π.Χ.), καθώς θα πλεύσει με στόλο για να ενσωματωθεί στον κυρίως αθηναϊκό στόλο με αρχηγό τον Νικία. Σκοτώθηκε το 413 π.Χ. σε ναυμαχία στις Συρακούσες.

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ, ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 81

• Οι Πελοποννήσιοι μόλις έμαθαν την άφιξη του αθηναϊκού στόλου (60 πλοία), έσπευσαν να αναχωρήσουν για την πατρίδα τους.
• Ο Θουκυδίδης μιλά με ειρωνικό τόνο για το χρόνο (μέσα στη νύχτα) και τον τρόπο (κρυφά, για να γίνουν αντιληπτοί από τους Αθηναίους) φυγής των Πελοποννησίων οι οποίοι εγκαταλείπουν τους συμμάχους τους και φεύγουν εσπευσμένα. Το είχαμε ξαναδεί αυτό στο κεφ. 74, όπου το κορινθιακό πλοίο μόλις έμαθε ότι νίκησαν οι δημοκρατικοί, έφυγαν.
• Ίσως όμως θα πρέπει να τους δικαιολογήσουμε, γιατί τα πλοία κερκυραίων (30) + Ευρυμέδοντα (60) + Νικόστρατου (12) < 100 πλοία κάτι που δεν θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν οι Πελ/ σιοι με τα 53 πλοία.

                                       (Ιστορικός Στράβων) à η Λευκάδα ήταν αρχικά χερσόνησος  (προέκταση) της Ακαρνανίας και όχι νησί. Οι Κορίνθιοι ήταν οιπρώτοι κατά τον 7^ο αιώνα π.Χ. που έκαναν πορθμό τον ισθμό, μετατρέποντας τη χερσόνησο σε νησί. Ωστόσο, στα χρόνια του Θουκυδίδη ο πορθμός είχε κλειστεί με χώμα και έτσι η Λευκάδα είχε πάλι ενσωματωθεί στην Ακαρνανία.

                    Πορθμός:  χωρίζει 2 ακτές και ενώνει 2 θάλασσες

                 ΕΝΩ   Ισθμός: στενή λωρίδα εδάφους που χωρίζει 2 οχθές και

              συνδέει 2 στεριές.

 

ΑΡΑ: Οι Κορίνθιοι έσυραν τα πλοία τους πάνω από τη στεριά για να περάσουν από την άλλη πλευρά της Λευκάδας.

Αλλά: οι Αθηναίοι δεν μπόρεσαν να κάνουν το ίδιο γιατί:

1. Ήταν πολύ κοπιώδες
2. Η Λευκάδα είχε πάρει το μέρος των Σπαρτιατών

Έτσι:  ο Αλκίδας για να μη συναντήσει το αθηναϊκό πλοίο, διέσχισε τη νύχτα ένα μεγάλο μέρος της απόστασης από τη Λευκίμμη στη Λευκάδα και μετά απέφυγε να κάνει το γύρο του νησιού, αλλά έσυρε τα πλοία πάνω από τη στεριά.

• Οι ενέργειες των δημοκρατικών Κερκυραίων διακρίνονται για την ωμότητα και τη βαρβαρότητά τους. μόλις καταλαβαίνουν ότι οι Πελ/ σιοι έφυγαν και έρχονται οι Αθηναίοι ξεχνούν κάθε διάθεση συμβιβασμού και ορμούν πάνω στους ολιγαρχικούς.
• Οι 500 Μεσσήνιοι μπήκαν μέσα στην πόλη για εκφοβισμό, αλλά δεν ξέρουμε αν πήραν μέρος στις ακρότητες. Αλλά και πάλι, δεν έκαναν κάτι για να το αποτρέψουν.
• Οι δημοκρατικοί έστειλαν τα καράβια τους στο Υλλαϊκό λίμανι γιατί:

1. Είχαν αυτό το λιμάνι από την αρχή
2. Να απομακρύνουν τους ολιγαρχικούς που βρίσκονται στα πλοία από τους ομοϊδεάτες τους που βρίσκονταν στην αγορά και στο Ηραίο.

 

• Οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι περιέπλεαν από το λιμάνι του Αλκίνοου στο Υλλαϊκό λιμάνι, γιατί έψαχναν να βρουν ολιγαρχικούς.
• Οι ολιγαρχικοί είχαν κρυφτεί.
• Οι δημοκρατικοί εξόντωναν ακόμα και εκείνους τους ολιγαρχικούς που τους είχαν πείσει να συνεργαστούν μαζί τους.
• Η απάτη συνεχίζεται. Χρησιμόποιησαν δόλο, προκειμένου να τους πείσουν ότι θα περάσουν από δίκη. Προφανώς ότι θα δικαστούν δίκαια και όπως ορίζει ο νόμος. Ωστόσο, στήνουν μια παρωδία δίκης (50 ικέτες), καθώς είχαν αποφασίσει τη θανατική ποινή για όλους ανεξαιρέτως. Έτσι, οι δημοκρατικοί προχωρούν προς την ολοκληρωτική εξόντωση των πολιτικών τους αντιπάλων.
• Οι ολιγαρχικοί βλέποντας όλα αυτά οδηγήθηκαν οι ίδιοι σε αυτοκτονία, παρά να πέσουν στα χέρια των εχθρών τους.
• Ο Θουκυδίδης χρησιμοποιεί 3 ρήματα που δείχνουν θάνατο: «διέφθειρον ἀλλήλους», «ἀπήγχοντο», «ἀνηλοῦντο» à δημιουργεί τις πιο τραγικές σκηνές του έργου του.
• Οι βίαιες ενέργειες συνεχίστηκαν για 7 ημέρες αφ’ότου ήρθε ο Ευρυμἐδοντας με τα 60 πλοία .
• Ο Θουκυδίδης θεωρεί υπεύθυνο τον Ευρυμέδοντα για την αλληλοσφαγή στην Κέρκυρα, γιατί θα μπορούσε να είχε πετύχει ό,τι ο Νικόστρατος και να συγκρατήσει τους δημοκρατικούς. Αλλά εκείνος από αδιαφορία ή ανικανότητα δεν το κατάφερε.
• Ο Νικόστρατος προφανώς έφυγε για τη Ναύπακτο μόλις ήρθε ο Ευρυμέδοντας στο νησί ή αν είχε φύγει δεν πήρε τους Μεσσήνιους μαζί. Μάλλον η γνώμη του δεν είχε καμία ισχύ, γιατί ήταν κατώτερος από τον Ευρυμέδοντα. Ο Θουκυδίδης πάντως δεν του αποδίδει καμία ευθύνη για όλο αυτό.

 

• Πρόφαση/φαινομενική αιτία των γεγονότων:

Σκοτώνουν τους αντιπάλους τους οι δημοκρατικοί, γιατί ήθελαν να καταλύσουν το δημοκρατικό πολίτευμαà απειλή δημοκρατικού πολιτεύματος.

• Ἀληθέστατη αἰτία:προσωπικές έχθρες/χρέη

 

 

                Σε όλο αυτό το κομμάτι, ο Θουκυδίδης θέλει να κάνει φανερό τις βάρβαρες και απάνθρωπες πράξεις που έγιναν στην Κέρκυρα, τον παραλογισμό. Κάθε έννοια ηθικής, δικαιοσύνης, γραπτού ή άγραφου νόμου αλλά και ανθρωπιάς καταλύεται.

• Βίαιη καταπάτηση του άγραφου νόμου, που όριζε ότι οι ικέτες ήταν πρόσωπα ιερά και απαραβίαστα. Τόση είναι η οργή, το μίσος και ο παραλογισμός που έχει κυριέψει τους δημοκρατικούς που δε σέβονται ούτε τους θεούς και τα ιερά τους, αλλά αρπάζουν από αυτά τους ικέτες και τους σκοτώνουν.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟ 81:

1. Διαχρονικότητα
2. Φρίκη
3. Κατάλυση έννομης τάξης/ηθικής αρχής
4. Φυσική και ψυχολογική βία
5. Επικράτηση ατομικού συμφέροντος
6. Εξαθλίωση ανθρώπων
7. Αποδυνάμωση θεσμώνà ευτελισμός ανθρώπινης αξιοπρέπειας

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ἹΣΤΟΡΙΑΙ, ΒΙΒΛΙΟ Γ, ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΙ 82-83

Γενικές κρίσεις για τα αποτελέσματα των εμφυλίων:

• Η συγγένεια θεωρήθηκε κατώτερα από την κομματική αλληλεγγύη.
• Οι πολιτικές παρατάξεις είχαν τα εξής χαρακτηριστικά:

 

1. Οι ομοϊδεάτες έκναν τα πάντα χωρίς δισταγμό
2. Σχηματίστηκαν για να παρανομήσουν
3. Προτιμήθηκαν οι σχέσεις των ανθρώπων που άνηκαν στην ίδια πολιτική παράταξη, παρά οι όρκοι στους θεούς.
4. Προσποιούνταν ότι δέχονται τις γνώμες των αντιπάλων προκειμένου να κερδίσουν χρόνο για να επιτεθούν.
5. Προτίμησαν την ύπουλη οδό για να τους χτυπήσουν, παρά ανοιχτά.
6. Πρότμησαν να κάνουν κακό, παρά καλό, γιατί τότε θα τους λέγανε κουτούς.
7. Η αιτία όλων αυτών ήταν η φιλαρχία.
8. Οι αρχηγοί των κομμάτων ικανοποιούσαν τα προσωπικά τους συμφέροντα.
9. Οι αρχηγοί των κομμάτων έκαναν πολλές άσχημες πράξεις, πχ δήμευση περιουσιών.
10. Προτιμούνται οι άνθρωποι που υποκρίνονταν τους καλούς, ενώ έκαναν φοβερές πράξεις.
11. Και οι δύο παρατάξεις σκότωναν τους μετριοπαθείς, γιατί:

• Είχαν αρνηθεί να πάρουν μέρος στον αγώνα.
• Τους φθονούσαν γιατί οι μετριοπαθείς συνήθως σ’έναν αγώνα επιβίωναν.

Γενικές κρίσεις για τα αποτελέσματα των εμφυλίων πολέμων στον χαρακτήρα των Ελλήνων

• Το ήθος είναι κάτι που δεν δίνουμε σημασία.
• Ο ανταγωνισμός δημιούργησε δυσπιστία
• Όποιος αποκτούσε εξουσία φρόντιζε να μην πάθει ό,τι και οι αντίπαλοί του.
• Τις πιο πολλές φορές επικρατούσαν οι διανοητικά κατώτεροι.
• Τα συμπλέγματα κατωτερότητας τους οδηγούν σε εξόντωση των αντιπάλων.
• Έκαναν βίαιες πράξεις και ραδιουργίες.