Περίληψη *Συχνά λάθη - απορίες *

Υπάρχουν διαφορετικές γνώμες για την τεχνική της περίληψης . Πράγματι , στα διάφορα βοηθήματα υπάρχουν όλες οι εκδοχές και οι ένθερμοι υποστηρικτές . Αυτό συμβαίνει καθώς στο βιβλίο της Β’ Λυκείου σελ. 262 δεν καθορίζεται ποιος είναι ο αποδεκτός τρόπος ( εάν και εφόσον υπάρχει).

Τρόποι Περίληψης

1. Συγγραφοκεντρική .

2. Κειμενοκεντρική . 

Η συγγραφοκεντρική περίληψη έχει ως άξονα τον συγγραφέα . ( ΠΡΟΣΟΧΗ ! Εδώ μπορεί αυτός που γράφει το κείμενο να είναι δοκιμιογράφος , αρθρογράφος κλπ και όχι συγγραφέας)

Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιούμε ενεργητική σύνταξη ( υποκείμενο ο συγγραφέας) .

Ρήματα :

·  Αναφέρει, διατυπώνει (την άποψη)

·       Υποδεικνύει, προτείνει, συμβουλεύει, αντιπροτείνει

·       Σχολιάζει, ερμηνεύει

·       Μεταβαίνει (σε άλλο θέμα)

·       Αποσαφηνίζει, διευκρινίζει, επεξηγεί, εξηγεί

·       Απευθύνεται

·       Διαπιστώνει, παρατηρεί

·    Κατονομάζει, χαρακτηρίζει, αποκαλεί

·       Αιτιολογεί

·       Συγκρίνει, αντιθέτει, αντιπαραβάλλει, αντιπαραθέτει

·       Προσδιορίζει, καθορίζει, διακρίνει

·   Επιχειρηματολογεί (υπέρ/ κατά), απορρίπτει, αντικρούει, αντιτείνει,  υπερασπίζεται, συνηγορεί, ανασκευάζει, δικαιολογεί

·       Υπαινίσσεται

·       Στηρίζει την άποψή του, τεκμηριώνει

·       Αποδεικνύει

·       Αναλύει, αναπτύσσει

·       Κρίνει, αποτιμά, εκτιμά, αξιολογεί

·       Τονίζει, υπογραμμίζει, επισημαίνει, σημειώνει, λέει

·       Ισχυρίζεται, υποστηρίζει, βεβαιώνει, αποφαίνεται, δηλώνει

·       Περιγράφει

·       Ορίζει

·       Διαιρεί/ ταξινομεί

·       Προσθέτει, συμπληρώνει, απαριθμεί

·       Πραγματεύεται, εξετάζει, ασχολείται με, θίγει

·       Αναρωτιέται, απορεί

·       Αφηγείται, διηγείται

·       Θίγει έμμεσα

·       Καταλήγει, συμπεραίνει, ανακεφαλαιώνει

Η κειμενοκεντρική περίληψη έχει ως άξονα το ίδιο το κείμενο . ( όταν δεν είμαστε σίγουροι ότι είναι δοκίμιο, άρθρο κλπ  καλό είναι να βάζουμε ''κείμενο''..)

Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιούμε παθητική σύνταξη (υποκείμενο το κείμενο).

Ρήματα :

·       Το άρθρο πραγματεύεται, έχει ως θέμα του, ασχολείται με…

·       Σχολιάζεται, ερμηνεύεται

·       Αποσαφηνίζεται, διευκρινίζεται, επεξηγείται, εξηγείται

·       Απευθύνεται

·       Διαπιστώνεται, παρατηρείται

·       Κατονομάζεται, χαρακτηρίζει, αποκαλείται

·       Αιτιολογείται

·       Συγκρίνεται, αντιπαραβάλλεται, αντιπαραθέτεται

·       Προσδιορίζεται, καθορίζεται, διακρίνεται

Ποια μέθοδος είναι σωστή ;

 Αντικειμενικά, δεν θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι η μια είναι η σωστή και η άλλη είναι η λανθασμένη. Συνήθως , παρατηρείται ότι οι μαθητές έχουν εξασκηθεί στην συγγραφοκεντρική περίληψη. Το παράδοξο είναι, όμως ότι οι μαθητές χάνουν πολλές μονάδες με αυτόν τον τρόπο γι αυτό και προτείνεται να επιλέγουν τον τρόπο που τους ταιριάζει . Ιδανικά , όταν στο κείμενο που δίνεται, δίνεται και ο συγγραφέας προτείνεται η συγγραφοκεντρική , σε αντίθετη περίπτωση κειμενοκεντρική . Σε κάθε περίπτωση ενας υποψήφιος δεν πρέπει να περιοριστεί, αλλά επιβάλλεται να επιλέξει αυτό που τον εκφράζει καλύτερα αρκεί να προσέξει την σύνταξη.

ΔΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

Η περίληψη οφείλει να έχει την τυπική μορφή παραγράφου

1.     ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ (θέμα κειμένου)

Το κείμενο/ ο συγγραφέας αναφέρεται ( και το θέμα απευθείας )

π.χ. Το κείμενο αναφέρεται στην παράδοση .

Δεν χρειάζεται οι μαθητές να γράφουν περισσότερα γιατί συνήθως είναι εκτός θέματος .

2.     ΣΧΟΛΙΑ (ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ)

Αρχικά, υπογραμμίζεται / υπογραμμίζει …

Κάθε πρόταση αποτελεί μια παράγραφο.

Εδώ, πρέπει να έχει γίνει σωστή προεργασία (βλέπε τεχνική περίληψης στα αρχεία).

3.     ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ

Τέλος , το κείμενο/ ο συγγραφέας καταλήγει ..

Αποτελείται από την τελευταία παράγραφο του κειμένου .

ΣΥΝΟΧΗ – ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ – ΣΥΛΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ/ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Συνοχή – συνεκτικότητα : Παρακολουθούμε το κείμενο τόσο στην σύνδεση ( παράγραφοι και προτάσεις ) όσο το νόημα . Οφείλουμε να ακολουθούμε τα γεγονότα όπως εμφανίζονται και να μην αλλάζουμε σειρά .

Συλλογιστική πορεία συγγραφέα / κειμένου : Παρατηρούμε την πρόθεση του συγγραφέα / κειμένου . Αυτό σημαίνει ότι ξεκαθαρίζουμε σε κάθε παράγραφο αν θέλει να πείσει , να τονίσει , να υπογραμμίσει κτλ. Αντίστοιχα , επιλέγουμε και το κατάλληλο ρήμα σε κάθε πρόταση. ( βλέπε ρήματα παραπάνω) . Τα ρήματα αυτά μπαίνουν μόλις ξεκινά η κάθε πρόταση στην περίληψη . Μαζί με τα ρήματα επιλέγουμε και τον κατάλληλο διαρθρωτικό σύνδεσμο. Ο διαρθρωτικός σύνδεσμος δεν είναι απαραίτητος σε κάθε πρόταση . Αντιθέτως, μπορεί να κάνει το κείμενό μας κουραστικό . Τέλος, για να ολοκληρωθεί η συλλογιστική πορεία κειμένου / συγγραφέα είναι σημαντικό να κάνουμε μια αναφορά στο κείμενο / συγγραφέα στη θεματική και στην κατακλείδα ( Το κείμενο/ ο συγγραφέας αναφέρεται .. Τέλος, το κείμενο / ο συγγραφέας καταλήγει ) , ΟΧΙ σε άλλο σημείο μέσα στην περίληψη ! 

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 

Ενδέχεται να ζητηθεί περίληψη σε μορφή ομιλίας . Σε αυτη την περίπτωση ο μαθητής βάζει προσφώνηση - επιφώνηση αλλά η περίληψη μένει ίδια .

• Γ ΠΡΟΣΩΠΟ
• ΟΧΙ ΑΥΤΟΥΣΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
• ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΟ ΟΡΙΟ ΛΕΞΕΩΝ (+- 10%)