Κύριες – Δευτερεύουσες προτάσεις (συνοπτικά)
Κύριες / ανεξάρτητες προτάσεις είναι οι προτάσεις που δεν εξαρτώνται από άλλες προτάσεις και έχουν αυτοτελές νόημα .
π.χ. Οι Έλληνες είναι ένας περήφανος λαός .
Δευτερεύουσες / εξαρτημένες προτάσεις είναι αυτές που συμπληρώνουν το νόημα μιας άλλης πρότασης και εξαρτώνται από αυτήν .
π.χ. Όταν κατάλαβα τα σχέδια του, ήταν πια πολύ αργά .
Τρόπος εισαγωγής δευτερευουσών προτάσεων (Υποτακτική Σύνδεση)
|
Ονοματικές |
εισάγονται |
Χρησιμοποιούνται ως |
|
Ειδικές |
ότι, που, πως |
Αντικείμενο Υποκείμενο: σε απρόσωπα ρήματα Επεξήγηση: σε δεικτικές ή αόριστες αντωνυμίες |
|
Βουλητικές |
να |
Αντικείμενο Υποκείμενο επεξήγηση |
|
Ενδοιαστικές |
Μήπως, μη(ν), μήπως δε(ν), μη δε(ν), να μη(ν) |
Αντικείμενο Υποκείμενο Επεξήγηση |
|
Πλάγιες ερωτηματικές |
Ολικής άγνοιας: αν, μη, μήπως, μη τυχόν Μερικής άγνοιας: ερωτηματικές αντωνυμίες και ερωτηματικά επιρρήματα |
Αντικείμενο Υποκείμενο επεξήγηση |
|
Επιρρηματικές |
Εισάγονται |
Χρησιμοποιούνται ως |
|
Τελικές |
Για να |
Επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού |
|
Αιτιολογικές |
Γιατί, επειδή, διότι, που αφού, εφόσον, μια και, μια που, καθώς, καθόσον, καθότι |
Επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας. |
|
Χρονικές |
Ταυτόχρονο: όταν, σαν ενώ, ενόσω, καθώς, όποτε, όσο Προτερόχρονο: όταν, σαν, καθώς, αφού, αφότου, όποτε, μόλις, άμα Υστερόχρονο: πριν (να), προτού (να), ωσότου (να), ώσπου (να), όταν, σαν, όποτε |
Επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου |
|
Υποθετικές |
αν, εάν, άμα, αν τυχόν |
Επιρρηματικός προσδιορισμός του όρου ή της προϋπόθεσης |
|
Αποτελεσματικές (ή συμπερασματικές) |
Ώστε, που, ώστε να, που να, να, για να |
Επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματός ή συμπεράσματος |
|
Εναντιωματικές |
Αν και, ενώ, μολονότι, μόλο που, παρόλο που, παρά το ότι, παρότι, παρά το γεγονός κλπ |
Επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης |
|
Παραχωρητικές |
Και αν, και να, και…να, που να, να, ας…και, ακόμη κι αν, κι αν, και ας, όσο και να |
Επιρρηματικός προσδιορισμός της παραχώρησης |
Παρατακτική σύνδεση προτάσεων
- Συμπλεκτικοί: και (κι), ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ
- Αντιθετικοί: αλλά, μα, παρά, όμως, ωστόσο, μόνο
- Διαζευκτικοί ή διαχωριστικοί: ή, είτε
- Αποτελεσματικοί ή συμπερασματικοί: ώστε, άρα, επομένως, λοιπόν, που.
