Το λογοτεχνικό ρεύμα
Ο Υπερρεαλισμός στα Νεοελληνκά δεδομένα είναι από τα λαμπρότερα δείγματα . Μέσω του μουντερνισμού έχουμε δύο πρωτοπορίες, τον φουτουρισμό και τον ντανταϊσμό . Μετεξέλιξη του ντανταϊσμού είναι ο σουρρεαλισμός ή αλλιώς ο Υπερρεαλισμός (surrealisme). Ο στόχος δεν είναι η αποτύπωση της λογικής αλλά του ονείρου. Το όνειρο είναι ενας κόσμος που δεν μπορούμε να τον ελέγξουμε , είναι ενας υποσυνείδητος κόσμος . Σχετίζεται με την ανάπτυξη της μεθόδου του Φρόυντ, την υπεπραγματικότητα (1920). Ιδρυτής είναι ο ιατρός Andre Breton που δημοσιεύει μια σείρα μανιφέστων(= δεν εκδίδονται ως πρόλογος σε κάποια έργα αλλά σε μια σειρά πραγματικών δηλώσεων ). Ο υπερρεαλισμός είναι κομμάτι του μοντερνισμού. Υπάρχουν κι άλλες μορφές μοντερνισμού όπως, ντανταΪσμός , κυβισμός , φοβισμός( φοβ=αγρίμι) που ανήκουν στις πρωτοπορίες του μοντερνισμού που όμως κατασταλλάζουν στον υπερρεαλισμό .
Εξελίχθηκε σε ενα ευρύτερο καλλιτεχνικό και πολιτικό ρεύμα . Ο όρος επινοήθηκε από τον Απολλιναίρ το 1917.
Χαρακτηριστικά μοντερνισμού :
- Το άλογο , το μη λογικό
- Η σκοτεινότητα (την οποία επιφέρει το άλογο )
- Έλλειψη υπακοής στους κανόνες μετρική που επέβαλε ο Διαφωτισμός (ελλειπτικότητα στην έκφραση και στους κανόνες της παράδοσης της στιχουργίας )
Ο υπερρεαλισμός είναι μια πορεία αυτογνωσίας , ξεκινώντας την εξερεύνηση του μεταφυσικού κόσμου από τον ρομαντισμό . Τόσο ο ρομαντισμός όσο και ο υπερρεαλισμός σπάνε την παράδοση του διαφωτισμού (ποίημα σε πεζή φόρμα). Το ποίημα σε πεζό ακόμα και τώρα θεωρείται νεωτερικό είδος ( poeme en pose)
Βασικά στοιχεία που παίρνουν οι Υπερρεαλιστές από τους Ρομαντικούς
- Ελευθερία
- Εξερύνηση ασυνείδητου
- Έλληψη οργάνωσης (μορφή και θεματική)
Έννοια Αυτόματης Γραφής
Είναι η βασική τεχνική που θα ακοληθήσουν , γράφουν χωρίς νοηματική αλληλουχία. Εισέρχεται ο παράγοντας του τυχαίου το αντικειμενικά τυχαίο, όπως αναφέρει ο Bretton
- να αναβαπτισθούν οι λέξεις με καινούριο νόημα
- απαλλαγή λέξεων από το συναισθηματικό φορτίο του παρελθόντος
Ο στόχος είναι ο αιφνιδιασμός και η απόλυτη ενοικείωση με τον αναγνώστη . Δεν πρέπει να παρεμβάλλεται η λογική . Αυτά τα αυτοματικά ποιήματα είναι πρώιμα , δεν κράτησε πολυ . Αντιθέτως, τα ώριμα έργα τυ Υπερρεαλισμού έχουν εν μέρη σχέση με τον αυτοματισμό , εννοώντας ότι δεν καταστρέφεται η γραμματική και το συντακτικό παρά μόνο η νοηματική αλληλουχία.
Γενικά Χαρακτηριστικά Υπερρεαλισμού :
- Υπερπραγματικότητα
- Τεχνικές Φρόυντ
- αυτόματη γραφή
- εικόνες μη συμβατές που προκαλούν τον αναγνώστη
- έντονο ερωτικό στοιχείο (σεξουαλικότητα και ηδονή)
- επανάσταση
Ρίξη με
τέχνη - κοινωνία
εξωτερικό- εσωτερικό κόσμο
φαντασία -πραγματικότητα
Υπερρεαλισμός στην ζωγραφική
- Απελευθερώνεται το καταπιεσμένο ασυνείδητο
- αυτοματισμός
- εικόνες μακρία από την καθημερινότητα
- ατομική ελευθερία
- κατά της αρχής της ταυτότητας
- όχι μορφολογικοί κανόνες
Κυριαρχεί η αναπαράσταση του πρωτογενούς, του παρθένου στοιχείου της φύσης . Εστιάζει στην αθωότητα και την παιδικότητα.