ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ Ἱστορίαι 1.138 - Εξάσκηση - Συντακτικές Παρατηρήσεις

ΣΕΒΗ ΔΡΙΜΑΡΟΠΟΥΛΟΥ - ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι 1.138

Ην γὰρ ὁ Θεμιστοκλῆς βεβαιότατα δὴ φύσεως ἰσχὺν δηλώσας καὶ διαφερόντως τι ἐς αὐτὸ μᾶλλον ἑτέρου ἄξιος θαυμάσαι· οἰκείᾳ γὰρ ξυνέσει καὶ οὔτε προμαθὼν ἐς αὐτὴν οὐδὲν οὔτ᾽ ἐπιμαθών, τῶν τε παραχρῆμα δι᾽ ἐλαχίστης βουλῆς κράτιστος γνώμων καὶ τῶν μελλόντων ἐπὶ πλεῖστον τοῦ γενησομένου ἄριστος εἰκαστής· καὶ ἃ μὲν μετὰ χεῖρας ἔχοι, καὶ ἐξηγήσασθαι οἷός τε, ὧν δ᾽ ἄπειρος εἴη, κρῖναι ἱκανῶς οὐκ ἀπήλλακτο· τό τε ἄμεινον ἢ χεῖρον ἐν τῷ ἀφανεῖ ἔτι προεώρα μάλιστα. καὶ τὸ ξύμπαν εἰπεῖν φύσεως μὲν δυνάμει, μελέτης δὲ βραχύτητι κράτιστος δὴ οὗτος αὐτοσχε διάζειν τὰ δέοντα ἐγένετο. [1.138.4] νοσήσας δὲ τελευτᾷ τὸν βίον· λέγουσι δέ τινες καὶ ἑκούσιον φαρμάκῳ ἀποθανεῖν αὐτόν, ἀδύνατον νομίσαντα εἶναι ἐπιτελέσαι βασιλεῖ ἃ ὑπέσχετο. 

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ :

φύσεως ἰσχὺν : η δύναμη του πνεύματος/ της ψυχής

διαφερόντως : με διαφορετικό τρόπο

σύνεσις, -εως , συν + ἳημι = συνάντηση

παραχρῆμα = στη στιγμή, αμέσως

 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

• Να γράψετε τα παρακάτω ουσιαστικά σε ενικό – πληθυντικό :

ὁ Θεμιστοκλῆς ,φύσεως, ἰσχὺν ,βουλῆς ,χεῖρας , δυνάμει, μελέτης , τὸν βίον, φαρμάκῳ .

 

• Να γράψετε τις μετοχές σε ενικό – πληθυντικό και στα 3 γένη :

Δηλώσας, τῶν μελλόντων, τοῦ γενησομένου , νομίσαντα .

 

• Να γράψετε τις αντωνυμίες σε ενικό – πληθυντικό και να δηλώσετε το είδος τους :

αὐτὸ, οὗτος, ἃ .

 

• Να σχηματίσετε τα παραθετικά των παρακάτω τύπων του κειμένου :

Βεβαιότατα, μᾶλλον , πλεῖστον , ἄριστος .

 

• Να γίνει Χρονική Αντικατάσταση των τύπων :

Ην, δηλώσας, θαυμάσαι,  τοῦ γενησομένου , ἐξηγήσασθαι ,αὐτοσχεδιάζειν, ἐγένετο, λέγουσι, ἀποθανεῖν , ὑπέσχετο.

 

• Να γίνει Εγκλιτική Αντικατάσταση των ρημάτων στον τύπο που ζητείται :
• τοῦ γενησομένου (γ’ ενικό ίδιου χρόνου)
• λέγουσι (β’ ενικό, Αορίστου β’, ίδια φωνή)
• ἀποθανεῖν (γ’ πληθυντικό, ίδιο χρόνο, ίδια φωνή)
• ὑπέσχετο ( α’ πληθυντικό, Ενεστώτα, ίδια φωνή) .

 

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ

• Ποιητικό αίτιο : προσδιορισμός που δηλώνει κυρίως πρόσωπο και σπάνια πράγμα . Πολλά ρήματα ενεργητικής φωνής είναι παθητικής διάθεσης και δέχονται ποιητικό αίτιο ( πάσχω, δυστυχῶ κ.λπ.). Άλλα ρήματα, αν και είναι παθητικής φωνής έχουν ενεργητική σημασία (φείδομαι κ.λπ) και δε δέχονται ποιητικό αίτιο .

Μτφ : από +αιτιατική

 

• Μετοχή ως κατηγορούμενο # Κατηγορούμενο : Με το κατηγορούμενο δηλώνεται κάτι μόνιμο, βέβαιο ενώ με την κατηγορηματική μετοχή σε θέση κατηγορουμένου δηλώνεται κάτι προσωρινό (μτφ: τότε, εκείνη την ώρα κ.λπ.)