Πως γράφουμε έκθεση
Περιγραφή
Το περιγραφικό κείμενο είναι ένα κείμενο στατικό, χωρίς εξέλιξη και χωρίς χρονικές αναφορές. Συνήθως είναι γραμμένο σε χρόνο ενεστώτα, αλλά θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε α-χρονικό κείμενο.
Βασικό στοιχείο στην περιγραφή παίζει η χρήση των σωστών επιθέτων και εικόνων, ενώ σημαντικό είναι να περνάμε σε αξιολογικές κρίσεις κατά την περιγραφή μας (μας άρεσε αυτό που περιγράψαμε; Πώς αισθανθήκαμε όταν το είδαμε;)
Προσοχή: Όταν περιγράφουμε κάτι, αρχίζουμε από μια γενική κρίση για να περάσουμε, στο κυρίως θέμα, στα επιμέρους χαρακτηριστικά.
Α. Περιγραφή προσώπου :
1. Πρόλογος : παρουσιάζουμε με λίγα λόγια το πρόσωπο και δηλώνουμε τη σχέση που έχουμε μαζί του.
2. Κυρίως θέμα : Αρχίζουμε να περιγράφουμε : εξωτερικά χαρακτηριστικά, στοιχεία του χαρακτήρα, ιδιαίτερες κλίσεις ή συνήθειες. Κυρίως επιμένουμε στην περιγραφή του χαρακτήρα του ατόμου και στην επίδραση του σε μας (θετική, αρνητική κτλ.)
3. Επίλογος : Γενικές κρίσεις για το άτομο, δικές μας ή άλλων.
Β.Περιγραφή έργου τέχνης
1. Πρόλογος : Παρουσιάζουμε με λίγα λόγια το έργο, τον καλλιτέχνη και το νόημα του έργου.
2. Κυρίως θέμα : Αρχίζουμε να περιγράφουμε: δίνουμε πληροφορίες για το υλικό, την τεχνοτροπία, το μέγεθος, τα χρώματά του. Περιγραφή του θέματος του έργου και της σημασίας του. Αξιολογικές κρίσεις για το έργο : μας αρέσει; Τι συναισθήματα μας προκαλεί; -> σε αυτό το κομμάτι εμμένουμε!!!!
3. Επίλογος : γενικές κρίσεις για το έργο και τη σημασία του.
Γ. Περιγραφή μας εικόνας ή μας φωτογραφίας
1. Πρόλογος : Παρουσιάζουμε με δύο λόγια την εικόνα και το συγκείμενο της.
2. Κυρίως θέμα : Αρχίζουμε να περιγράφουμε: πώς είναι φτιαγμένη η εικόνα; ποιος ο σκοπός της; τι αναπαριστά ή τι απεικονίζει; Κάνουμε αξιολογικές κρίσεις: πώς μας φάνηκε; Ποια είναι τα συναισθήματα που μας προκαλεί;
3. Επίλογος: Γενικές κρίσεις για την εικόνα.
Αφήγηση
Με τον όρο αφήγηση εννοούμε την προφορική ή γραπτή παρουσίαση μιας σειράς γεγονότων πραγματικών ή φανταστικών, στα οποία πήραν μέρος ένα ή περισσότερα άτομα. Η αφήγηση αναπτύσσεται με βάση ένα γεγονός που εξελίσσεται χρονικά. Ο βασικός χρόνος της αφήγησης είναι ο αόριστος, αλλά πολλές φορές χρησιμοποιείται και ο δραματικός ενεστώτας, για να δώσει ζωντάνια στο κείμενο.
Η αφήγηση μπορεί να είναι:
1. γραμμική τα γεγονότα παρουσιάζονται με τη σειρά.
2. in media res η αφήγηση αρχίζει από τη μέση της ιστορίας. Σε αυτή την περίπτωση ο αφηγητής χρησιμοποιεί :
> Αναδρομές στο παρελθόν : αφηγείται προγενέστερα γεγονότα.
> Προλήψεις : αφηγείται μεταγενέστερα γεγονότα (στην λογοτεχνία το συγκεκριμένο σχήμα ονομάζεται προοικονομία.)
Όσον αφορά το πρόσωπο της αφήγησης αυτή μπορεί να είναι :
> Πρωτοπρόσωπη.
> Τριτοπρόσωπη.
Όταν εμείς γράφουμε ένα αφηγηματικό κείμενο:
> Στον πρόλογο γράφουμε το σκηνικό : δηλαδή τους ήρωες, τον τόπο και τον χρόνο.
> Στο κυρίως θέμα αρχίζουμε να παρουσιάζουμε το γεγονός και την εξέλιξη του. Κυρίως εμμένουμε στα συναισθήματα που μας προκάλεσε αλλά και στις αντιδράσεις μας.
> Στον επίλογο γράφουμε την έκβαση του γεγονότος, καθώς και μια συνολική θεώρησή του.
Προσοχή : Στην αφήγηση προσέχουμε την επιλογή των ρηματικών τύπων. Επίσης, χρησιμοποιούμε χρονικές εκφράσεις και συνδέσμους που δίνουν ζωντάνια στο κείμενο.
Η επιχειρηματολογία
Στην επικοινωνία μας με τους άλλους συχνά θέλουμε να εκφράσουμε μια άποψη, και μάλιστα να πείσουμε τους γύρω μας ότι αυτά που λέμε είναι σωστά. Στην προσπάθεια μας να στηρίξουμε τις απόψεις μας χρησιμοποιούμε κάποιους λογικούς συλλογισμούς, με τους οποίους δικαιολογούμε αυτές τις απόψεις, τις ισχυροποιούμε και τις κάνουμε πειστικές. Αυτοί οι λογικοί συλλογισμοί ονομάζονται ε π ι χ ε ι ρ ή μ α τ α.
Όταν θέλουμε να γράψουμε ένα κείμενο για να υποστηρίξουμε ή να αντικρούσουμε μια άποψη πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ακριβώς τα επιχειρήματα. Πρέπει λοιπόν να προσέξουμε :
> Τα επιχειρήματα μας να είναι πειστικά και λογικά.
> Να μην είμαστε απόλυτοι (καλό είναι στο κείμενο μας να χρησιμοποιούμε φράσεις, όπως : κατά τη γνώμη/άποψη μου, εγώ πιστεύω/θεωρώ/νομίζω/σκέφτομαι/υποστηρίζω ότι.., άποψη μου είναι ότι…,προσωπικά συμφωνώ/διαφωνώ με την άποψη ότι…, φράσεις που δείχνουν ακριβώς την υποκειμενικότητα των απόψεών μας.)
> Να αρχίζουμε με τα πιο σημαντικά επιχειρήματα και να καταλήγουμε στα πιο ασήμαντα.
> Να αιτιολογούμε πάντα το επιχείρημα μας, είτε με ένα παράδειγμα, είτε με την αναφορά σε κάποιον ειδήμωνα, σε κάποια επιστημονική θεωρία κτλ.
Η παραγωγή της έκθεσης
Όπως η παράγραφος αποτελείται από τη θεματική πρόταση, τις λεπτομέρειες και την κατακλείδα, έτσι και η έκθεση μας χωρίζεται σε επιμέρους μέρη :
> Εισαγωγή: Σκοπό έχει να προετοιμάσει τον αναγνώστη, σε γενικές γραμμές για όσα θα αναπτυχθούν στο κύριο μέρος. Η εισαγωγή πρέπει να είναι μικρή σε έκταση (2-3 προτάσεις) και να συνοψίζει με λίγα λόγια όσα θα γράψουμε στο κείμενό μας.
> Κύριο μέρος: Ο κορμός της έκθεσης, το μέρος όπου αναπτύσσουμε τις ιδέες μας.
> Επίλογος: Το τέλος της έκθεσης. Συνήθως σ’ αυτόν δίνουμε ένα γενικό συμπέρασμα ή μια ανακεφαλαίωση των όσων προαναφέρθηκαν. Μπορούμε να τελειώσουμε το κείμενο μας με μια ευχή ή μια πρόταση.
Γράφουμε την έκθεσή μας
1. Διαβάζουμε καλά την εκφώνηση του θέματος. Προσέχουμε : το θέμα, σε ποιον γράφουμε και για ποιον λόγο.
2. Βρίσκουμε τις βασικές ιδέες μας.
3. Βάζουμε τις ιδέες μας στη σειρά :Με ποια θ’αρχίσουμε; ποια ιδέα πάει με ποια; Πότε αλλάζουμε παράγραφο;
4. Προσθέτουμε τις διαρθρωτικές λέξεις.
5. Αρχίζουμε να γράφουμε το κείμενό μας : επιμελούμαστε λίγο περισσότερο το λεξιλόγιο, χρησιμοποιούμε πιο σαφείς λέξεις, κοιτάμε τη σύνταξη και τα ορθογραφικά.
6. Διαβάζουμε το κείμενο μας από την αρχή. Σκεφτόμαστε:
v Έχει συνοχή; Οι προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους σωστά, οι ιδέες είναι με τη σειρά δομημένες;
v Έχει νόημα; Γράψαμε με σαφήνεια αυτό που θέλαμε να πούμε; Αν διάβαζε κάποιος άλλος το κείμενο μας, θα καταλάβαινε τι εννοούμε;
v Χρησιμοποιήσαμε ωραίες λέξεις, ανάλογες με το άτομο που απευθυνόμαστε και την κατάσταση για την οποία γράφουμε;
v Προσέξαμε την ορθογραφία; ρίχνουμε ξανά μια ματιά στο κείμενο για λάθη που μας ξέφυγαν!
v Στο τέλος κοιτάμε και την εμφάνιση του γραπτού μας, σβήνουμε τυχόν μουτζούρες και παραδίδουμε ένα όμορφο κείμενο!
Ουφ, τελειώσαμε