Ανάλυση γραπτών πηγών - Παράθεση

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΘΕΣΗΣ

Αποδίδουμε σε ξεχωριστή παράγραφο τη σχολική θεωρία και σε άλλη τα στοιχεία που παρέχονται από την πηγή .

Σημείωση Είναι η πιο ενδεδειγμένη και ασφαλής τόσο για τους μαθητές όσο και για τους καθηγητές .

 

ΔΥΝΑΤΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΗΓΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥΣ

1. Η ΠΗΓΗ ΝΑ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΑΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ .

Σ’ αυτή την περίπτωση ελέγχουμε αν η πηγή εντοπίζεται μόνο σε ένα τμήμα της σχολικής θεωρίας ή αν πρέπει να αντλήσουμε στοιχεία από πολλά διαφορετικά σημεία ακόμα και από διαφορετικά κεφάλαια του βιβλίου μας.

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ  αν στην εκφώνηση της απάντησης μας έχουν δοθεί τα σημεία που πρέπει να ανατρέξουμε στο σχολικό μας βιβλίο τότε δεν πρόκειται για συνδυαστική ερώτηση . Αν όμως δεν μας ρωτούν ευθέως και πρέπει μόνοι μας να αντιληφθούμε τα σημεία που πρέπει να ανατρέξουμε , ακόμα και διαφορετικών κεφαλαίων , τότε πρόκειται για συνδυαστική πηγή και μια δύσκολη ανάλυση , όμως με αυτή την έννοια στις πανελλήνιες εξετάσεις δεν έχουν ζητήσει κάτι τέτοιο , πέρα από σπάνιες περιπτώσεις . Ζητούν ρητά τα σημεία που πρέπει ο υποψήφιος να ανατρέξει .

1. Η ΠΗΓΗ ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΕΙ ΑΜΕΣΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ .

Σ’ αυτή την περίπτωση θα πρέπει να δώσουμε το ΚΥΡΙΟ ΒΑΡΟΣ της ανάλυσης στην πηγή και να την ερμηνεύσουμε εξαντλητικά δίνοντας έμφαση σ’ όλα εκείνα τα στοιχεία που δε μας παρέχονται από τη σχολική θεωρία όσο ασήμαντα κι αν μας φαίνονται .

• Η ΠΗΓΗ ΝΑ ΕΚΘΕΤΕΙ ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ.

Σ’ αυτή την περίπτωση θα πρέπει να εντοπίσουμε και να αριθμήσουμε τις διαφορετικές απόψεις που παρουσιάζονται και να τις συγκρίνουμε σε σχέση με την σχολική θεωρία . ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΘΕΩΡΟΥΜΕ ΩΣ ΟΡΘΗ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ γιατί είναι η επίσημη ιστορική γνώση και ακόμη να διακρίνουμε τυχόν στοιχεία προπαγάνδας , πολιτικής σκοπιμότητας , εμπάθειας, φανατισμού της πηγής .

• Η παραπάνω διάκριση είναι ΑΝΑΓΚΑΙΑ να γίνεται κατά το στάδιο της προετοιμασίας της πηγής , απ’ αυτήν εξαρτάται και ο τρόπος με τον οποίο θα οργανώσουμε την απάντησή μας . Ας δούμε, λοιπόν , πως θα απαντήσουμε σε καθένα από τα παραπάνω είδη πηγών ανάλογα με το περιεχόμενο.

 

ΑΝΑΛΥΣΗ

1. Η ΠΗΓΗ ΝΑ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΑΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ .

1^η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ  Παρουσιάζουμε το συντάκτη της πηγής , τον τίτλο της (αν υπάρχει) και το θεματικό της κέντρο .

2^η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ Δίνουμε το περιεχόμενο της πηγής με δικά μας λόγια και επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον στο να τονίσουμε τα επιπλέον στοιχεία της σχολικής θεωρίας. Μπορούμε επίσης να συνθέσουμε τα μικρά τμήματα της σχολικής θεωρίας με τα στοιχεία της πηγής ( ο διορθωτής με αυτό τον τρόπο μπορεί να αξιολογήσει την αφαιρετική και συνδυαστική ικανότητα του μαθητή) και να αφήσουμε για την επόμενη παράγραφο μόνο το μεγάλο τμήμα που αντιστοιχεί σε αυτήν .

3^η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΦΡΑΣΗ « Τα δεδομένα της πηγής αποδεικνύουν όσα γνωρίζουμε από τη σχολική θεωρία …» ή « Παραπλήσια (ή Ταυτόσημη) είναι η άποψη του σχολικού βιβλίου ..»

Παραθέτουμε αυτούσια τη σχολική θεωρία : το μεγαλύτερο κομμάτι και τα μικρότερα αν δε τα συμπεριλάβαμε στη 2^η παράγραφο οπότε και προσπαθούμε να τα συνδυάσουμε με τους κατάλληλους διαρθρωτικούς συνδέσμους ( ειδικότερα, επιπλέον, πιο συγκεκριμένα) .

1. Η ΠΗΓΗ ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΕΙ ΑΜΕΣΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ .

1^η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ Παρουσιάζουμε πρώτα τη σχολική θεωρία αυτούσια.

2^η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΦΡΑΣΗ  «Διαφωτιστική / Χαρακτηριστική- ες είναι η-οι πηγή-ές που αναφέρεται- ονται στο ίδιο θέμα ..» Αναλύουμε εξαντλητικά την πηγή και κάθε της στοιχείο

3^η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ ΣΧΟΛΙΟ Κατά πόσο η πηγή αποδεικνύει ή όχι τη σχολική θεωρία και πόσο τη διαφωτίζει .

• Η ΠΗΓΗ ΝΑ ΕΚΘΕΤΕΙ ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ.

1^η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ Εκθέτουμε τη σχολική θεωρία επειδή θεωρείται επίσημη ιστορική γνώση .

2^η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΦΡΑΣΗ «Το συγκεκριμένο παράθεμα/ πηγή διαφοροποιείται από την σχολική θεωρία ..» Αναλύουμε τις αντιθέσεις που περιέχει η πηγή ή οι πηγές με κάθε δυνατή επεξήγηση .

3^η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ ΣΧΟΛΙΟ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Κρίνουμε κατά πόσο η πηγή είναι αντικειμενική ή είναι καθοδηγούμενη από πολιτικές σκοπιμότητες, εμπάθειες, φανατισμό, εθνικισμό .

• Τα ζητούμενα των ιστορικών παραθεμάτων:

Α. Άλλοτε ζητείται να λάβουμε υπόψη την ιστορική αφήγηση και το σχετικό παράθεμα και να απαντήσουμε σε συγκεκριμένη ερώτηση διδακτικής προσέγγισης ή αξιολόγησης. Αυτό σημαίνει ότι το παράθεμα παρέχει ορισμένες ειδικότερες πληροφορίες για το ιστορικό γεγονός. Επομένως για να δώσουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το ζητούμενο θα πρέπει να λάβουμε υπόψη 1) την ιστορική αφήγηση και 2) τις πληροφορίες που παρέχει το παράθεμα.

Β. Άλλοτε ζητείται, λαμβάνοντας υπόψη τις πληροφορίες ενός παραθέματος, να απαντήσουμέ σε μια ερώτηση. Στην περίπτωση αυτή το παράθεμα περιλαμβάνει συνήθως πληροφορίες που δεν περιέχονται στην ιστορική αφήγηση.

Γ. Άλλοτε ζητείται η σύγκριση και εξαγωγή πληροφοριών και συμπερασμάτων από δύο πηγές – παραθέματα. Συνήθως τα παραθέματα αυτά περιέχουν διαφορετικές πληροφορίες και γι’ αυτό θα πρέπει να είμαστε σε θέση να συγκρίνουμε τις διαφορετικές πληροφορίες, έχοντας υπόψη την ιστορική αφήγηση και να συνθέσουμε την απάντησή μας, η οποία αξιοποιεί τις πληροφορίες του βιβλίου και τα δεδομένα του παραθέματος Η συγκριτική μελέτη των πηγών συμβάλλει στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης.

 Δ. Άλλοτε ζητείται ο σχολιασμός ενός παραθέματος. Συχνά εντοπίζονται κάποια γεγονότα, πράξεις, πρόσωπα και κίνητρα και ζητείται η αξιολόγηση τους. Η αξιολόγηση αυτή γίνεται με βάση τις ιστορικές  γνώσεις των μαθητών.

 

Επιμέλεια : Σέβη Δριμαροπούλου , Φιλόλογος