Θεματογραφία Αρχαίας Ελληνικής Β' και Γ' Λυκείου (Δημήτρης Νάτσης ) εκδόσεις Γρηγόρη εκδ. 2018 Κύριο
- Γράφτηκε από Σέβη Δριμαροπούλου
Η συγκεκριμένη θεματογραφία της Αρχαίας ελληνικής γλώσσας από τις εκδόσεις Γρηγόρη απευθύνεται σε μαθητές, φοιτητές και εκπαιδευτικούς και ανταποκρίνεται στις νέες απαιτήσεις του μαθήματος.
Αναλυτικότερα, η θεματογραφία περιέχει :
- Αρχαίο κείμενο με νοηματικό τίτλο
- Αρχαίο κείμενο με μεταφραστική και νοηματική ερώτηση
- Ερωτήσεις γραμματικής
- Ερωτήσεις συντακτικές
- Αναλυτικές απαντήσεις των ερωτήσεων
- Θέματα πανελλαδικών εξετάσεων Β' και Γ' Λυκείου 1999 - 2018 με τις απαντήσεις
Δείγμα Θεματογραφίας
ΚΕΙΜΕΝΟ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ
Τα επιτεύγματα κυρίως της Αθήνας απέναντι στους Πέρσες
Καὶ μηδεὶς οἰέσθω μ' ἀγνοεῖν ὅτι καὶ Λακεδαιμόνιοι περὶ τοὺς καιροὺς τούτους πολλῶν ἀγαθῶν αἴτιοι τοῖς Ἕλλησιν κατέστησαν∙ ἀλλὰ διὰ τοῦτο καὶ μᾶλλον ἐπαινεῖν ἔχω τὴν πόλιν, ὅτι τοιούτων ἀνταγωνιστῶν τυχοῦσα τοσοῦτον αὐτῶν διήνεγκεν. Βούλομαι δ' ὀλίγῳ μακρότερα περὶ τοῖν πολέοιν εἰπεῖν καὶ μὴ ταχὺ λίαν παραδραμεῖν, ἵν' ἀμφοτέρων ἡμῖν ὑπομνήματα γένηται, τῆς τε τῶν προγόνων ἀρετῆς καὶ τῆς πρὸς τοὺς βαρβάρους ἔχθρας. Ἰσοκράτους, Πανηγυρικὸς 73
ἔχω : μπορώ
περὶ τοῖν πολέοιν : για αυτές τις δύο πόλεις
παραθέω ταχὺ [παραδραμεῖν] : πραγματεύομαι ένα θέμα εν παρόδω
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α1. Να μεταφραστεί το παραπάνω κείμενο. (Μονάδες 40)
A2. Να αποδοθεί το νόημα του κειμένου σε 3-5 γραμμές.
(Μονάδες 10)
Β1. Να απαντηθούν οι ζητούμενοι τύποι :
ἀγνοεῖν : β’ ενικό ευκτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή
ἔχω : τα απαρέμφατα όλων των χρόνων στην ίδια φωνή
τυχοῦσα : γ’ πληθυντικό οριστικής μέλλοντα και αορίστου Β
διήνεγκεν : γ’ ενικό οριστικής παρακειμένου στην ίδια φωνή
εἰπεῖν : εγκλιτική αντικατάσταση στο β’ ενικό (στον ίδιο χρόνο)
πολλῶν : οι υπόλοιποι βαθμοί παραθέσεως
τοῦτο : δοτική ενικού θηλυκού γένους
πόλιν : κλητική ενικού και δοτική πληθυντικού
ὀλίγῳ : οι υπόλοιποι βαθμοί παραθέσεως
ἀρετῆς : αιτιατική πληθυντικού (Μονάδες 25)
Β2α. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένες λέξεις.
(Μονάδες 13)
Β2β. Να αναγνωριστούν οι δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου.
(Μονάδες 12)
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Και κανείς ας μη νομίζει πως αγνοώ ότι και οι Λακεδαιμόνιοι την περίοδο εκείνη έγιναν πρόξενοι πολλών αγαθών για τους Έλληνες∙ για τον λόγο αυτόν ακριβώς μπορώ να αποδώσω πολύ μεγαλύτερο έπαινο στην πόλη μας, διότι, μολονότι είχε να αντιμετωπίσει τέτοιους ανταγωνιστές, τους ξεπέρασε τόσο πολύ. Επιθυμώ δε να μιλήσω κάπως εκτενέστερα για τις δύο αυτές πόλεις, την Αθήνα και την Σπάρτη, και όχι εν συντομίᾳ, για να μας υπενθυμίσουν αυτοί οι λόγοι μου δύο πράγματα, την αρετή δηλαδή των προγόνων και την έχθρα των πόλεων αυτών εναντίον των βαρβάρων.
ΝΟΗΜΑ
O Ισοκράτης στο απόσπασμα αυτό προσδίδει τιμή στην μεγαλύτερη ανταγωνιστή-αντίπαλο της Αθήνας, στην Σπάρτη, κρίνοντάς την αξιέπαινη, ώστε να εξυμνήσει ακόμη περισσότερο εντέλει την πόλη του, η οποία εν μέσω τέτοιων μεγάλων και δυνατών ανταγωνιστών κατάφερε να διακριθεί τόσο πολύ στον ελλαδικό χώρο. Κλείνει ουσιαστικά το απόσπασμα αυτό επαινώντας και τις δύο αυτές πόλεις για τον αγώνα τους εναντίον των βαρβάρων.
Β1.
ἀγνοοῖς/ἀγνοοίης
ἔχειν, ἕξειν/σχήσειν, σχεῖν, ἐσχηκέναι
τεύξονται, ἔτυχον
διενήνοχε
εἶπες, εἴπῃς, εἴποις, εἰπέ, εἰπεῖν, εἰπὼν-εἰποῦσα-εἰπὸν
πολλῶν, πλειόνων, πλείστων
ταύτῃ
πόλι, πόλεσιν
ὀλίγῳ, μείονι/ἐλάττονι/ἥττονι, ὀλιγίστῳ/ἐλαχίστῳ/--
ἀρετὰς
Β2α.
ἀγνοεῖν : ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο του οἰέσθω
ἀγαθῶν : γενική αντικειμενική στο αἴτιοι
αἴτιοι : κατηγορούμενο του υποκειμένου Λακεδαιμόνιοι
τὴν πόλιν : αντικείμενο του απαρεμφάτου ἐπαινεῖν
τυχοῦσα : εναντιωματική μετοχή, συνημμένη στο υποκ. πόλις
αὐτῶν : αντικείμενο του ρήματος διήνεγκεν
ὀλίγῳ : δοτική του μέτρου στο μακρότερα
μακρότερα : σύστοιχο αντικείμενο του εἰπεῖν
ταχὺ : επίρρημα τρόπου στο παραδραμεῖν (αντί ταχέως)
ἀμφοτέρων : γενική αντικειμενική στο ὑπομνήματα
ἡμῖν : δοτική αντικειμενική στο ὑπομνήματα
τῶν προγόνων : γενική κτητική στο ἀρετῆς
ἔχθρας : επιμεριστική επεξήγηση στο ἀμφοτέρων
Β2β.
-ὅτι καὶ Λακεδαιμόνιοι ….κατέστησαν : ειδική πρόταση, αντικείμενο του απαρεμφάτου ἀγνοεῖν.
-ὅτι τοιούτων ….διήνεγκεν : αιτιολογική πρόταση, επεξήγηση στον εμπρόθετο της αιτίας διὰ τοῦτο.
-ἵν' ἀμφοτέρων ἡμῖν ὑπομνήματα γένηται…. ἔχθρας : τελική πρόταση, επιρρηματικός προσδιορισμός τελικού αιτίου (σκοπού) στην κύρια.
ΚΕΙΜΕΝΟ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ
Ο Αισχίνης επικαλείται την συμμόρφωσή του προς τα αξίωματα στα οποία κληρωνόταν
Ἐγὼ δ’ αἱρεθεὶς πρεσβευτὴς ἐπὶ τοὺς Ἀμφικτύονας, ἀρρώστως δ’ ἔχων καὶ μετὰ πολλῆς προθυμίας ἀπαγγέλλων ἀφ' ἧς ἧκον πρεσβείας πρὸς ὑμᾶς, τὴν μὲν πρεσβείαν οὐκ ἐξωμοσάμην, ἀλλ' ὑπεσχόμην πρεσβεύσειν, ἐὰν ὦ δυνατός, πρὸς δὲ τὴν βουλὴν ἀπιόντων τῶν συμπρέσβεων τὸν ἀδελφὸν τὸν ἐμαυτοῦ καὶ τὸν ἀδελφιδοῦν καὶ τὸν ἰατρὸν ἔπεμψα, οὐκ ἐξομουμένους ∙ οὐδὲ γὰρ ὁ νόμος ἐᾷ τὰς ἐκ δήμου χειροτονίας ἐν τῇ βουλῇ εξομνύσθαι∙ ἀλλὰ τὴν ἀρρωστίαν μου δηλώσοντας∙ ἐπειδὴ δὲ οἱ συμπρέσβεις πυθόμενοι τὰ περὶ τοὺς Φωκέας συμβάντα ἀνέστρεψαν, γενομένης ἐκκλησίας ἤδη παρὼν καὶ δυνάμενος τῷ σώματι, προσαναγκάζοντος τοῦ δήμου μηδὲν ἧττον πρεσβεύειν ἡμᾶς τοὺς ἐξ ἀρχῆς αἱρεθέντας ἅπαντας, ἀψευδεῖν πρὸς Ἀθηναίους ᾤμην δεῖν.
Αἰσχίνου, περὶ τῆς παραπρεσβείας 94-95
Ἀμφικτύονες : τα μέλη μιας βουλής, αποτελούμενης από απεσταλμένους όλων των ελληνικών πόλεων (Δελφική Αμφικτυονία)
ἐξόμνυμι ή ἐξόμνυμαί τι : αρνούμαι να δεχθώ κάποια αρχή ή αξίωμα, ορκιζόμενος ότι δεν έχω τα μέσα ή την απαιτούμενη υγεία, ώστε να εκτελέσω το
καθήκον μου δεόντως
ἀδελφιδοῦς : υιός αδελφού ή αδελφής > ανεψιός
χειροτονία τοῦ δήμου : η εκλογή υπό του λαού
ἀναστρέφω : γυρίζω πίσω, επιστρέφω
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
A1.Να μεταφραστεί το παραπάνω κείμενο. (Μονάδες 40)
Α2. Να αποδοθεί το νόημα του σε 3-5 γραμμές. (Μονάδες 10)
Β1. Να απαντηθούν οι τύποι που ζητούνται :
αἱρεθεὶς : απαρέμφατο αορίστου Β στην μέση φωνή
ἀπαγγέλλων : απαρέμφατο παρακειμένου μέσης φωνής
ἐξωμοσάμην : γ’ ενικό οριστικής παρακειμένου ενεργητικής φωνής
ἀπιόντων : γ’ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα και παρατατικού
πυθόμενοι : α’ πληθυντικό ευκτικής μέλλοντα
ἀνέστρεψαν : γ’ πληθυντικό οριστικής και απαρέμφατο παθ. αορίστου Β
πολλῆς : οι υπόλοιποι βαθμοί παραθέσεως
τῷ σώματι : γενική ενικού και δοτική πληθυντικού
ἧττον : οι υπόλοιποι βαθμοί παραθέσεως (Μονάδες 25)
Β2α. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένες λέξεις.
Β2β. Να αναλυθούν οι μετοχές σε αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις :
ἀπαγγέλλων, δηλώσοντας, προσαναγκάζοντος.
Β2γ. Να αναγνωριστεί και να τραπεί ο εξαρτημένος υποθετικός λόγος σε ανεξάρτητο : ὑπεσχόμην πρεσβεύσειν, ἐὰν ὦ δυνατός.
(Μονάδες 25)
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Όταν διορίστηκα πρέσβυς για τις Αμφικτυονίες, αν και ήμουν άρρωστος και σας ενημέρωνα πολύ πρόθυμα όλα τα σχετικά με την πρεσβευτική αποστολή από την οποία μόλις είχα επιστρέψει, δεν αρνήθηκα την νέα αυτή αποστολή μου ως πρέσβυς, αλλά υποσχέθηκα ότι θα είμαι μέλος της νέας αυτής πρεσβείας, αν βέβαια αναρρώσω και έστειλα στην Βουλή τον αδερφό μου και τον ανηψιό μου και τον θεράποντα ιατρό μου, την στιγμή που έφευγαν οι συμπρέσβεις μου, όχι για να δηλώσουν ότι δεν δύναμαι να εκτελέσω τα καθήκοντα του πρέσβεως — γιατί ο νόμος δεν επιτρέπει να μη γίνονται δεκτά μέσα στην Βουλή από τους πολίτες τα αξιώματα που προέκυψαν από χειροτονία του λαού--, αλλά τους έστειλα για να ενημερώσουν για την κατάσταση της υγείας μου ∙ όταν οι συμπρέσβεις μου επέστρεψαν έχοντας πληροφορηθεί τα όσα είχαν συμβεί στην Φωκίδα, ενώ η εκκλησία είχε ήδη συγκληθεί και όντας εγώ παρών και πλήρως αναρρωμένος, επειδή ο λαός πίεζε πολύ περισσότερο να αναλάβουμε την πρεσβευτική αυτήν αποστολή όλοι εμείς που εξ αρχής είχαμε οριστεί, θεωρούσα πλέον ότι έπρεπε να πω την αλήθεια στους Αθηναίους.
ΝΟΗΜΑ
Ο Αισχίνης στο απόσπασμα αυτό, από τον λόγο του τον σχετικό με την διένεξη που προέκυψε μεταξύ αυτού και του Δημοσθένη για όσα διαδραματίσθηκαν στην πρεσβεία που είχε αποσταλεί στον Φίλιππο και στην οποία μέλη ήταν και οι δύο, αναφέρεται σε παρελθόν γεγονός, δηλαδή στην αδυναμία του κάποια στιγμή να συμμετάσχει σε μία νέα πρεσβευτική αποστολή επικαλούμενος προσωπικά προβλήματα υγείας, και μάλιστα την στιγμή που μόλις είχε επιστρέψει από άλλη. Μας συγκινεί βέβαια ο ένθερμος ζήλος του να συμμετάσχει στις πρεσβευτικές αποστολές για χάρη της πόλεώς του και ο σεβασμός του στους νόμους.
Β1.
ἑλέσθαι
ἀπηγγέλθαι
ἐξομώμοκε
ἀπίασιν, ἀπῇσαν/ἀπῄεσαν
πευσοίμεθα
ἀνεστράφησαν, ἀναστραφῆναι
πολλῆς, πλείονος, πλείστης
σώματος, σώμασι
ὀλίγον, ἧττον, ἥκιστα
Β2α.
πρεσβευτὴς : κατηγορούμενο στο υποκείμενο της μτχ. ἐγὼ
ἀρρώστως δ’ ἔχων : εναντιωματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος οὐκ ἐξωμοσάμην, στο ἐγὼ
ἧς : επιθετικός προσδιορισμός στο πρεσβείας (ο εμπρόθετος ἀπὸ πρεσβείας της προέλευσης στο ρήμα ἧκον)
πρὸς ὑμᾶς : αντί δοτικής (ὑμῖν) σε θέση αντικειμένου στο ἀπαγγέλλων
πρεσβεύσειν : ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ὑπεσχόμην
ἀπιόντων : χρονική μετοχή, γενική απόλυτη (υποκείμενο συμπρέσβεων)
ἐξομουμένους : τελική μετοχή, ως επίρρημα σκοπού στο ρήμα,συνημμένη στα αντικείμενα του ρήματος ἔπεμψα, στα ἀδελφὸν καὶ ἀδελφιδοῦν καὶ ἰατρὸν
χειροτονίας : αντικείμενο του ρήματος ἐᾷ και υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου ἐξόμνυσθαι
μου : γενική υποκειμενική στο ἀρρώστιαν (ἀ-ῥώννυμι)
συμβάντα : αντικείμενο της μτχ. πυθόμενοι
ἐκκλησίας : υποκείμενο της χρονικής μτχ. γενομένης (γεν. απόλυτη)
τῷ σώματι : δοτική αναφοράς στην μτχ. δυνάμενος
τοὺς ἐξ ἀρχῆς αἱρεθέντας : παράθεση στο ἡμᾶς
ἀψευδεῖν : τελικό απαρέμφ., υποκείμενο του απροσώπου απαρεμφ. δεῖν
Β2β.
ἀπαγγέλλων : εἰ καὶ ἀπήγγελλον (εναντιωματική μετοχή).δηλώσοντας : ἵνα δηλώσωσιν (τελική μετοχή).
προσαναγκάζοντος : ἐπεὶ προσηνάγκαζε (αιτιολογική μετοχή).
Β2γ.
ὑπεσχόμην πρεσβεύσειν, ἐὰν ὦ δυνατός :
ἐὰν ὦ δυνατός, πρεσβεύσω (σε σχέση του προσδοκωμένου).
